De kleur van je ogen, de kromming van je neus en de grootte van je voeten: uiterlijke kenmerken die je genen voor je bepalen en waar je weinig aan kan veranderen. Maar wat als jouw ‘ideale’ gewicht nu net zo biologisch bepaald is?
‘Iedereen op dieet!’: een trend die – gelukkig – niet meer van deze tijd is. Tegenwoordig ligt de focus op gezondheid, een wending waar we allemaal heel erg blij om mogen zijn. Maar wat betekent dat: een gezond lichaam, een gezond gewicht en een gezond eetpatroon? Wel, daar is de set point theorie misschien het antwoord op. Wie veel en vet eet, wordt dikker. Wie minder en licht eet, wordt dunner. Een algemeen ‘aanvaarde’ denkwijze, behalve bij de onderzoekers van de set point theorie. Volgens die theorie heeft ieder individu een hoogstpersoonlijk optimaal gewicht waar het lichaam altijd naar zal streven, of je nu op dieet gaat of juist meer begint te eten. Dat set point gewicht kan voor de één een vijf- à tiental kilo schommelen rond een gewicht van 50 kilo en voor de ander dan weer rond pakweg 75 kilo.
Hoe werkt het?
Survival of the fittest, een evolutietheorie waar je op school misschien al van hoorde. Ook de set point theorie haalt er zijn mosterd. In een notendop: door de jaren heen leerden de lichamen van onze voorouders dat een vetreserve geen overbodige luxe was. In tijden van voedselschaarste en hongersnood overleefden uitsluitend zij met wat reserve en legden de magerste, ‘reserve-loze’ stakkers simpelweg het loodje. Een duidelijk signaal aan ons lichaam dat het beter voorzien was van een noodrantsoen, gebaseerd op het gemiddelde gebruik van je lichaam. Kortom: je genen, je fysieke activiteit en je hormonenstelsel bepalen samen hoe groot jouw vetreserve moet zijn om een periode van ‘voedselschaarste’ zonder kleerscheuren door te komen.
Waarom werkt diëten dan niet?
Wanneer je op dieet gaat en je minder en lichter gaat eten, ga je ervan uit dat je gewicht verliest. De set point theorie probeert te verklaren waarom dat in werkelijkheid niet altijd zo makkelijk lukt (of toch al zeker niet om op dat lagere gewicht te blijven) en waarom we beter ‘settelen’ voor een bepaald, realistisch en voorbestemd gewicht dan voor een onrealistisch, onpersoonlijk streefgewicht. Wanneer je opvallend minder en lichter begint te eten, zet je lichaam volgens de theorie een rem op je metabolisme. Het wil namelijk koste wat het kost dat noodrantsoen bewaren en ziet je dieet een beetje als een periode van voedselschaarste uit de goeie ouwe tijd. Het zal dus alles in het werk stellen om die reserve toch te behouden, waardoor gewicht verliezen vanaf een bepaald punt erg moeilijk wordt. Dat punt is dan de ondergrens van jouw set point. Stopt je dieet en is je gewicht toch onder je set point gezakt, dan zal je lichaam zijn normale metabolisme weer aannemen en vaak zelfs een extra reserve willen aanleggen, tot het zijn ideale set point weer heeft bereikt en het klaar is voor de volgende ‘hongersnood’.
Conclusie: wees blij met je happy gewicht
Het klinkt misschien ingewikkeld, maar de conclusie is eerder simpel: met een gezond en stabiel voedings- en bewegingspatroon neemt je lichaam standaard het gewicht aan dat het best bij je genen past. Het heeft dus weinig zin om per se naar een gewicht of kledingmaatje te streven vanwege een schoonheidsideaal. Met andere woorden: bye bye streefgewicht, hello happy gewicht. Het wordt tijd dat we aanvaarden dat elk lichaam anders is en dat het ene niet mooier of beter is dan het andere, zolang we maar gezond en stabiel zijn en respect tonen voor het lichaam dat mama en papa samen gecreëerd hebben. Zodra jij je set point aanvaardt en ernaar kan streven om dat zo stabiel mogelijk te houden, zal je lichaam optimaal gaan functioneren en zullen jullie samen het best mogelijke team worden.
Lees ook:
