Jarenlang deelden jullie alles met elkaar. De liefde is groot en jullie kennen elkaar door en door. Maar dan is de passie weg. Kan jullie liefde vriendschap worden of ga je beter elk je eigen weg?
Het is iets wat veel koppels zich voornemen wanneer hun relatie na jaren van liefde toch tot een einde komt. Maar wat als jij ook echt vrienden wil blijven en hoopt dat wat jullie deelden, toch blijft bestaan in een mooie vriendschap? Tenslotte is het in deze tijden van social media überhaupt niet makkelijk om elkaar echt uit het oog te verliezen. Moeten we die kans omarmen of laat je elkaar beter helemaal los? Relatiebemiddelaar Rika Ponnet van Duet Relatiebemiddeling beantwoordt de vraag ‘Zullen jullie vrienden blijven?’
Vriendschap na een relatiebreuk, is dat realistisch of zit het gewoon niet in onze natuur?
Rika Ponnet: ‘Zeker wel. In een intieme relatie is er sprake van een betekenisvolle hechtingsband. Die gaat niet zomaar weg, maar draag je blijvend mee. Wanneer je allebei klaar bent voor vriendschap, vormt dat een sterke basis. Tenminste: als twee mensen samen beslissen om uit elkaar te gaan, geen verwachtingen meer hebben van elkaar als liefdespartner en er geen grote emoties meer spelen. Dan kan die relatie in principe makkelijk spontaan overvloeien in goede kennissen worden of zelfs in vriendschap.’
Wanneer je allebei klaar bent voor vriendschap, vormt dat een sterke basis.
Is er dan niet zoiets als een ideale ‘rouwperiode’ waarin je beter geen contact meer hebt?
‘Elk koppel en elke breuk is anders. Als je allebei klaar bent om een punt te zetten achter de liefdesrelatie en zonder verwachtingen een kennissenband of vriendschap kan opbouwen, kan dat vrij snel lukken. Dat ligt natuurlijk anders als een van beide partners er de stekker heeft uitgetrokken en de ander het niet zag aankomen of de relatiebreuk niet wil. Dan is er vaak nog sprake van grote emoties, van het verlangen om opnieuw samen te komen, misschien zelfs een schuldgevoel. In die context werkt uit het oog, uit het hart het best.’
‘Zolang je niet zonder pijn, wrok of verlangen aan je ex-partner kan denken of hij aan jou, kan je die periode zonder contact maar beter aanhouden. Hoe meer je het contact blijft voeden, hoe langer je erover doet om echt met elkaar te breken, de breuk een plaats te geven en verder te gaan met je eigen leven.’
Waarom is het dan vaak zo moeilijk om een ex-partner los te laten als je voelt dat vriendschap ook te moeilijk is?
‘Als je lange tijd samen bent geweest, verdwijnt de relatie nooit helemaal. Je hebt elkaar toch mee gevormd, en als je zo intiem verbonden bent geweest, blijf je die persoon met je mee dragen. De band die jullie met elkaar hadden, neem je mee naar de volgende relatie. Voor veel koppels blijft het daardoor wel een illusie om te denken dat je zomaar met iemand kan breken en meteen aan iets nieuws kan beginnen.’
Is ook seksualiteit een factor die meespeelt?
‘Als beide partners geen verwachtingen meer hebben op relationeel of seksueel gebied, zijn de beste vriendschappen tussen man en vrouw vaak die tussen ex-geliefden. De consumptie is immers achter de rug en alle spanning is weg. Er zijn op het vlak van intimiteit geen verwachtingen meer. Je ziet dan dat exen wel heel hechte vrienden worden. Ze kennen elkaar door en door, en ze weten wat ze aan elkaar hebben.’
‘Bij andere ex-partners gebeurt het vaak dat ze nog een seksuele opflakkering krijgen. Soms komt dat omdat de ene verdriet voelt bij de ander en iets wil goedmaken. Seks als troost is heel menselijk. Helaas bestaat er ook seks als wraakoefening, zeker als de ander een nieuwe relatie heeft: Ik kan hem tóch nog krijgen. Soms is seks ook deel van het losmakingsproces. Je komt weer samen, zet een paar stappen terug, probeert het nog eens... Als de redenen van de breuk echter niet veranderd zijn, verandert ook de uiteindelijke conclusie niet. Als mensen tot inzicht komen over waarom ze uit elkaar gegroeid zijn, kunnen ze op een rustigere manier uit elkaar gaan. Zodra ze niets meer van elkaar verlangen, kunnen ze elkaar beter loslaten.’
Als geen van beiden nog verwachtingen heeft, zijn de beste vriendschappen tussen man en vrouw vaak die tussen exen.
Is de reden waarom je uit elkaar gaat een factor die meespeelt?
‘Vooral de manier waarop mensen van elkaar scheiden, vertelt veel over de manier waarop ze samen waren. Die dynamiek is verrassend genoeg vaak dezelfde. Koppels die op den duur naast elkaar leefden als broer en zus, zullen ook bij een breuk geen grote gevoelens tonen. De scheiding is dan eerder rustig en vriendschap is soms een optie. Maar als er tijdens de relatie veel conflicten waren met bijvoorbeeld een strijd om aandacht of het gevoel dat de ander te weinig investeerde, kan je je verwachten aan een vechtscheiding. Vreemd genoeg is het voortzetten van die strijd ná de breuk een middel om ook de relatie verder te zetten.’
‘Vaak kan een van de partners de ander emotioneel nog niet loslaten. Zo blijven ze op een destructieve manier met elkaar verbonden. Het is soms moeilijk om een afwijzing te boven te komen. Uit wanhoop gooit die persoon dan alle middelen in de strijd om aandacht. Denk maar aan ruzies over de banaalste kwesties of minieme geldzaken die maar niet opgelost raken. Vriendschap is dan heel moeilijk.’
Als een koppel geen verwachtingen meer heeft op liefdesvlak en een vriendschap wil uitbouwen, hoe pakken ze dat dan het best aan?
‘Een heel eerlijk en open gesprek over de wederzijdse verwachtingen en gevoelens is heel belangrijk. Als je open kan zijn met elkaar, kan je ook berusten in de wetenschap dat jullie allebei kiezen voor vriendschap. De relatie zal dan ook op een spontane manier kunnen evolueren tot vrienden zijn. Hoe zo’n vriendschap eruitziet en wat die inhoudt, is voor elk vrienden toch partij gaan kiezen. Alles hangt natuurlijk af van de oorzaak van de breuk, hoe beide exen zich gedragen hebben en met wie de vriendenkring het sterkst geconnecteerd is. Het meest optimale is dat je mensen samen inlicht. Daardoor geef je ook hen het gevoel geeft dat verder contact voor jullie beiden kan en geen problemen zal geven.’
‘Het gebeurt echter zelden dat exen die geen vrienden zijn, het nog zien zitten om op dezelfde feestjes te komen en elkaars sociaal leven de hele tijd te delen. Pijnlijk is het vooral als de ene de vriendenkring voor de andere onmogelijk maakt of de andere zwartmaakt. Je partner verliezen is sowieso een ingrijpende ervaring. Verlies je daarnaast ook nog eens het grootste deel van je sociaal leven? Dan maakt dat alles extra zwaar. Mensen zien het dan als een ernstige breuklijn in hun leven. Het vergt vaak heel veel tijd om dat te boven te komen.’
Is vriendschap na de breuk iets waar je naar moet streven als er kinderen mee gemoeid zijn?
‘Ik denk niet dat de verhouding tussen ex-partners met kinderen per se vriendschappelijk moet zijn. In veel gevallen werkt dat trouwens niet. Het allerbelangrijkste voor kinderen is dat hun ouders elkaar respecteren, het contact tussen ouder en kind niet onder druk zetten of in vraag stellen, en het kind respecteren in zijn of haar loyaliteit tegenover beide ouders. Kinderen vinden het vooral belangrijk dat er geen grote conflicten zijn en dat er duidelijkheid is. Een te intieme vriendschap tussen ouders die exen zijn, kan zelfs verwarrend zijn voor een kind en het verlangen aanwakkeren dat mama en papa opnieuw samen zullen komen.’
Lees ook:
