Wil jij graag je steentje bijdragen aan het milieu en het klimaat, maar zorgen de vele en soms tegenstrijdige adviezen ervoor dat je niet meer weet wat je nu wel of niet mag kopen? Deze vijf tips helpen je op weg!
Hoe shop je het duurzaamst in een winkel waar bijna alles (zélfs anno 2022) uit plastic lijkt te bestaan? Wij trokken een expert aan de mouw en stelden een praktische gids samen, zodat jij als goedbedoelende winkelaar niet langer een kat in een plastic zak koopt. Graag gedaan!
1. Koop je het best de biologische groenten die in plastic verpakt zitten, of de onverpakte die wellicht bespoten zijn?
Karine Van Doorsselaer is docente Mate rialenleer en Ecodesign aan de opleiding Productontwikkeling van de Universiteit Antwerpen (UA): ‘Dat is een heel lastige vraag. Biologische groenten zijn vaak iets duurder, waardoor men door een verpakking het verschil wil aantonen tussen de biologische en gewone groenten. Sommige consumenten willen namelijk biogroenten, maar zijn niet bereid om de meerprijs te be talen. Dikwijls zijn die biologische varianten verpakt in biologisch afbreekbaar plastic. Dat materiaal is in theorie composteerbaar, maar dergelijke verpakkingen zijn niet toegelaten bij het gft-afval, omdat door verwarring ook niet-composteerbaar plastic in het gft zou kunnen belanden.’
‘Composteerbare plastic verpakkingen zijn dus eigenlijk een maat voor niets, want die verpakking belandt bij het restafval dat uiteindelijk verbrand wordt. Toch zijn biologische groenten te verkiezen boven bespoten groenten, want chemicaliën vermijden is essentieel voor onze gezondheid en die van de landbouwomgeving. Als die extra verpakking de consequentie is, is dat maar zo. Gelukkig zijn er nieuwe ontwikkelingen op komst. Men is van plan bepaalde groenten te tatoeëren met lasers om aan te geven dat ze biologisch zijn. Bij pompoenen en aardappelen is dat soms al het geval.’
2. Kiezen we beter alleen de papieren verpakkingen?
Van Doorsselaer: ‘De perceptie dat kartonnen verpakkingen beter zijn voor het milieu leeft. Maar beeld je eens in dat we alle plastic zouden vervangen door karton en papier. Waar gaan we die bomen halen? Papier is een natuurlijk materiaal, en dat is goed, maar als de vraag naar hout groter is dan de groeisnelheid van de bomen, komen we ook in de problemen. Papier is daarnaast niet tot in de eeuwigheid recycleerbaar. Bovendien is de prioriteit dat het verpakte product optimaal beschermd wordt. Als het voedsel verloren gaat, zijn we nog verder van huis. Daarom moeten we een goede balans zoeken tussen plastic en papier.’
3. Zijn de glazen potjes duurzamer dan die van recycleerbaar plastic?
Van Doorsselaer: ‘Sinds 2019 werd de pmd-zak uitgebreid. Naast plastic flessen, metaal en drankkarton mag je voortaan alle mogelijke plastic verpakkingen daarin sorteren, van vleesschaaltjes tot plastic zakjes (opgelet: dit is niet voor alle gemeenten het geval, red.). Als je als consument je verantwoordelijkheid neemt, worden die materialen dus ook gerecycleerd. De voorwaarde daarbij is wel dat de plastic verpakking uit één soort plastic bestaat. Belangrijk om te weten is dat plastic telkens aan kwaliteit inboet als het versmolten wordt. Glas daarentegen is tot in de eeuwigheid herhaaldelijk recycleerbaar zonder kwaliteitsverlies, waardoor je beter voor glazen verpakkingen kiest. De beperking daarbij is dat de transportafstand binnen de perken blijft. Glas is namelijk veel zwaarder dan plastic, zodat lange afstanden een niet te verwaarlozen milieu-impact hebben.’
4. Is een navulverpakking altijd de betere optie?
Van Doorsselaer: ‘Een normale fles shampoo bestaat voor honderd procent uit een soort plastic. Als consument gooi je die in de pmd-zak, waardoor het zuivere materiaal gerecycleerd wordt. Omdat de zakjes van navulverpakkingen gemaakt werden uit een mix van verschillende plastics, zorgt dat voor problemen bij hoogwaardig recycleren. Op de verpakking mag dan wel staan dat er minder plastic voor gebruikt wordt, als je het materiaal niet kan recycleren, haalt dat weinig uit. Dan koop je beter een nieuwe flacon. Nog beter is het om in plaats van je shampoo of douchegel een stuk zeep of shampoobar te kopen. Niet alleen is dat vaak zonder verpakking, je verbruikt ook minder product. Shampoo is trouwens een heel commercieel product. Het bestaat grotendeels uit water.’
5. Zijn glazen flessen met statiegeld beter dan petflessen?
‘De eerste stap in een circulaire economie is proberen het product te hergebruiken. Het klopt dat er veel water aan te pas komt om glazen flessen te reinigen, maar weet dat ook gerecycleerde petflessen eerst versnipperd en dan gewassen worden. Dus ook daar is water voor nodig. Daarna wordt het plastic versmolten, wat voor een hoog energiegebruik zorgt. Dat kunnen we beter voorkomen dan genezen. Hoe korter de keten, hoe beter, daarom: hergebruik.’
Lees ook:
