Test-Aankoop deed in haar juninummer onderzoek naar de wildgroei van zogenaamde burn-outcoaches en stelde vast dat een groot deel van hen niet de kwalificaties heeft om een burn-out vast te stellen noch te behandelen. Volgens de consumentenorganisatie is het hoog tijd dat de overheid hierin maatregelen treft.
Geen gepast diploma
Naast klinisch psychologen en artsen doen mensen die een burn-out vermoeden steeds vaker beroep op zogenaamde coaches. Maar Test-Aankoop waarschuwt voor charlatans binnen die laatste groep. Een onderzoek van de consumentenorganisatie toont aan dat velen onder hen niet over een diploma in de psychologie, gezondheidszorg of arbeidsgeneeskunde beschikken, terwijl de Hoge Gezondheidsraad het belang van een relevante basisopleiding mét specialisaties benadrukt om een burn-out te diagnosticeren en aan te pakken.
De onderzochte coaches genoten wel onder meer opleidingen in marketing, communicatie, fiscaliteit, rechten, economie en talen. Een vijfde van de 79 onderzochte personen – klinisch psychologen en artsen werden uit de test gefilterd – haalt aan zelf een burn-out te hebben gehad, maar dat is volgens Test-Aankoop absoluut geen voldoende voorwaarde om de ziekte te mogen of kunnen behandelen.
Na twee cursussen van zes dagen mag je jezelf al ‘erkend’ burn-outcoach noemen
Een groot deel van de burn-outcoaches zonder gepast diploma volgde wel een opleiding van enkele dagen tot coach. Maar de vergelijking met een psycholoog die vijf jaar studeerde, houdt geen stand. De cursus tot coach focust bovendien op het stimuleren van het persoonlijk potentieel van een mentaal gezond persoon, terwijl een burn-out door psychologen aanzien wordt als een ziekte.
Dertig coaches uit het onderzoek volgden ook een specifiekere opleiding in burn-outcoaching, wat hen de titel van ‘erkend stress- en burn-outcoach’ opleverde. Die titel is volgens Test-Aankoop echter misleidend, want geen enkele overheidsinstantie erkent die benoeming. Het gaat om een erkenning van de recent opgerichte ‘Vereniging voor Erkende Stress- en Burn-outcoaches’, maar die zou juridisch geen enkele waarde hebben. De vereisten voor de erkenning zijn bovendien bijzonder laagdrempelig: een bachelordiploma in eender welke richting, zes dagen algemene coachingtechnieken en zes dagen les over burn-outcoaching volstaan om ‘erkend’ te zijn. ‘Nogal pover om zogenaamde specialisten te kweken’, vindt Test-Aankoop.
Weinig transparant
Daarnaast blijken burn-outcoaches weinig transparant over hun opleiding, zelfs wanneer ze er specifiek naar gevraagd worden. In het onderzoek van Test-Aankoop, waarbij telkens een ‘valse’ coachee met klachten van uitputting en depressieve gedachten langsging bij een coach, vertelde een op tien coaches spontaan over zijn of haar kwalificaties. Bij vier op tien bleef het zelfs na een vraag van de coachee onduidelijk wat de opleiding van de coach net was. Op de vraag ‘Bent u psycholoog?’ gaven zes personen een ontwijkend antwoord, waarvan twee zelfs vlakaf bleken te liegen.
“Ik heb psychologische studies gedaan”, loog een coach van wie de onderzoekers wisten dat hij geen psychologie had gestudeerd.
Nog geen diagnose? Niet erg!
Coaches die geen arts of klinisch psycholoog zijn, mogen geen burn-out diagnosticeren. Zij zouden een patiënt altijd moeten doorverwijzen indien er nog geen diagnose gesteld werd, want met een verkeerde aanpak kan je iemand nog dieper de put induwen. Andere gezondheidsproblemen, zoals depressie of een angststoornis, moeten dan ook eerst uitgesloten worden. Slechts vier op de tien coaches in het onderzoek van Test-Aankoop deed dit zoals het hoort. Zelfs onder de ‘erkende’ burn-outcoaches, die in hun korte opleiding leren dat er altijd eerst een diagnose moet zijn, bleken de resultaten teleurstellend te zijn.
Nochtans gaven de zogezegde coachees spontaan aan zich over het algemeen vrij somber te voelen en vroeger een trauma te hebben meegemaakt waarover ze het liever niet hebben. Wanneer ernaar gevraagd, gaf de coachee zelfs toe een fles wijn per dag te drinken. Allemaal alarmsignalen die op diepere psychologische problemen kunnen wijzen en smeken om een doorverwijzing. Maar die kreeg de coachee dus amper.
Charlatanspraktijken
Ten slotte roepen de methodieken die sommige burn-outcoaches gebruiken vragen op bij Test-Aankoop. Zo zijn voedingssupplementen, kruidenmiddeltjes en edelstenen populair. Enkele onderzochte coaches schakelden zelfs een paard in om de burn-out te behandelen, omdat ‘paarden aanvoelen wat jij voelt en hierop reageren’. Kwakzalvers, dus. Ook methodieken uit de loopbaanbegeleiding worden gebruikt, maar dat is volgens specialisten evenmin een goed idee.
Bij een deel van de onderzochte coaches kon de klant enkel met loopbaancheques betalen, wat wettelijk verboden is.
Test-Aankoop ontdekte daarnaast dat veel burn-outcoaches loopbaancheques aannemen ter betaling, wat wettelijk verboden is. Zulke gesubsidieerde cheques zijn bedoeld voor loopbaanbegeleiding, gericht op het nemen van beslissingen over je carrière, niet voor de behandeling van psychisch leed. Bij maar liefst 11 onderzochte coaches kon de klant énkel op die manier betalen, en soms werd de coachee bijna gedwongen een loopbaancontract te tekenen.
Voor zulke loopbaancheques krijgt de coach 140 euro, waarvan de klant slechts 10 euro betaalt. De rest van het bedrag wordt bijgepast door de overheid. Gemiddeld vroegen de onderzochte coaches zo’n 64 euro per uur voor hun diensten, met enkele uitschieters van meer dan 90 euro tot zelfs 200 euro per uur.
Maatregelen, alstublieft
Test-Aankoop stuurde de resultaten van het onderzoek door naar de bevoegde ministers en hoopt dat er snel wettelijke maatregelen zullen komen. Strenge kwaliteitseisen zijn voor de consumentenorganisatie een must. ‘Er moet hoe dan ook een einde komen aan de wildgroei van coaches die zich na een cursus van een paar dagen burn-outexpert wanen’, klinkt het. Test-Aankoop raadt aan met klachten van extreme vermoeidheid die aan een burn-out doen denken je tot je huis- of bedrijfsarts te wenden.
Lees ook:
