Met deze 8 tips van de psycholoog maak jij overgangsjaar 2021 draaglijker

2020 was op zijn zachtst gezegd een k*tjaar en ging de geschiedenisboeken in als het meest demotiverende jaar sinds mensenheugenis. En ondanks dat we – fingers crossed! – het ergste achter de rug hebben en de vooruitzichten er steeds beter uitzien, zullen we ook dit jaar ons normale leventje nog niet helemaal kunnen oppikken en blijft de toekomst onzeker. 2021 wordt een overgangsjaar; eentje van discussies over vaccins, nieuwe maatregelen en angst voor nóg een golf, maar ook een van hoop. Maar hoe gaan we om met zo’n overgangsjaar zonder leuke vooruitzichten waaraan we ons kunnen vastklampen? En vooral: hoe houden we de moed erin? ‘In deze tijden is het erg belangrijk om je correct te informeren en alleen oog te hebben voor juiste informatie’, stelt klinisch psycholoog Sharon Versluys. Zij geeft acht tips waarmee je in het overgangsjaar aan de slag kan gaan.

Leef...

‘De uiteenlopende meningen over vaccins en veiligheidsmaatregelen circuleren bij de vleet, de ene al wat dramatischer dan de andere. Om te vermijden dat je zelf een negatieve kijk krijgt op de huidige situatie, is het belangrijk om te focussen op de feiten zónder in de reacties op Facebook te gaan snuisteren.’ Maar of ze nu compleet van de pot gerukt, grappig of net heel dramatisch zijn, die reacties zijn nu eenmaal aantrekkelijk om te lezen. En hoewel de psycholoog ons aanraadt om onze oogkleppen af te zetten en open te staan voor de feiten, kunnen die ons ook in een negatieve spiraal duwen. En als je daar eenmaal in zit, is het moeilijk om er op eigen houtje uit te klimmen.

Structuur biedt ons een bepaalde veiligheid. Het is nu namelijk het enige waar we echt controle over hebben.

‘Elke nieuwsuitzending wordt zo goed als volledig gevuld met coronanieuws, en dat zal naar alle waarschijnlijkheid nog wel een tijdje zo blijven. Heb je het gevoel dat dat je alleen maar dieper die put in duwt, kijk er dan gewoon niet naar of filter het nieuws en kijk alleen naar datgene waar jij je goed bij voelt. Probeer niet in “wat als...?”-scenario’s verwikkeld te raken en leef dag per dag. Er is momenteel vrij weinig toekomstperspectief, dus probeer die toekomst ook niet onnodig beangstigend te maken.’

... en pak alles wat je kan

‘Hou met andere woorden vast wat raakt en laat los wat je niet gelukkig maakt. Ga op zoek naar kleine gelukjes en lichtpuntjes die je zin geven om wél elke dag op te staan’, tipt Ver- sluys. Een glas rosé, een spannende serie en grote kom paprikachips, dus. Been there, done that. Zélfs de zoetste wijn en meest geprezen serie gaat na een tijdje vervelen. ‘Het is inderdaad zo dat we nu – vaak onbewust – op automatische piloot leven en dat zelfs de leuke dingen die we in ons dagelijkse ritme integreren, zoals een wandeling maken of puzzel leggen, gaan vervelen. Structuur biedt ons een bepaalde veiligheid. Het is nu namelijk het enige waar we echt controle over hebben, maar de keerzijde van die structuur is dat die na verloop van tijd eentonig wordt. De tijdgeest verplicht ons bijna om ons eraan vast te klampen, soms tot op het obsessieve af. Daarom is het belangrijk om dat ritme af en toe te doorbreken; enerzijds omdat het ons ongelukkig maakt en anderzijds om te vermijden dat het geen nieuwe realiteit wordt’, aldus de expert.

Think out of the box

Allemaal goed en wel, maar hoe doe je dat als je niet veel meer kan dan slapen, eten, werken en wandelen? ‘Probeer jezelf vooral niet te pushen en ga in je eigen tempo op zoek naar afleiding. Zoek het vooral niet te ver, want zelfs de simpelste dingen kunnen een wereld van verschil betekenen. Think out of the box. Wie weet vind je wel iets nieuws of verrassends dat je rust kan brengen. Durf die pauze te nemen zonder je schuldig te voelen, creëer – ver weg van je werkplek – een plekje in huis waar je tot rust kan komen, probeer een nieuw recept uit, volg een yogales via Zoom, hou een dagboek bij waarin je al je kleine gelukjes verzamelt, ga samen met een vriendin een takeawaykoffie halen en praat een beetje bij...’

We zijn vastgekluisterd aan onze vertrouwde dagelijkse sleur.

‘Er zijn naast covid ook nog duizend-en-een andere dingen waarover je kan babbelen. Heb je geen inspiratie, speel dan eens een quiz of gezelschapsspel om een gespreksonderwerp op gang te brengen. De kans is immers heel klein dat er in Trivial Pursuit een vraag over het coronavirus zal zitten. En waarom zou je niet alvast dat tripje plannen waar je al lang naar hunkert? Doe de nodige research en stippel je reis uit. Dan kan je achteraf trots zijn dat je zo productief bent geweest.’

Laat het los

Neem het van de expert aan: het was nog nooit zo belangrijk om je grenzen te blijven aftasten en op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen. ‘Momenteel is mentale gezondheid nog een hot topic, maar het is niet omdat alles binnenkort weer normaal zal worden, dat we die focus mogen verliezen’, legt Versluys uit. ‘Integendeel zelfs: het zal een grote inspanning vragen om weer te wennen aan het normale leven, en al helemaal voor studenten die nog niet van het “echte” studentenleven hebben kunnen proeven. We zullen weer moeten leren om sociaal te zijn, te daten en in real life om hulp te vragen. We ontwikkelden het afgelopen jaar immers een verregaande behoefte aan duidelijkheid in de vorm van structuur en voorspelbaarheid. We zijn vastgekluisterd aan onze vertrouwde dagelijkse sleur, en daarom is het zo belangrijk om opnieuw uitdagingen te durven aangaan en niet alleen nu, maar ook na de crisis om hulp te blijven vragen. Het zal namelijk niet voor iedereen even makkelijk zijn om de veiligheid van de structuur die ze nu voelen, los te laten.’

Omarm elk gevoel

Maar het kan best beangstigend zijn om iemand te steunen, want hoe doe je dat goed zonder die persoon te kwetsen of nog pessimistischer te maken? Daar zijn volgens de psycholoog heus geen superheldenkrachten voor nodig. ‘Stuur een bericht, schrijf een kaartje of organiseer een videogesprek. Laat vooral duidelijk merken dat je er bent en dat jullie hier nog altijd samen in zitten, want hoe je het ook draait of keert: het is voor iedereen een moeilijke situatie. Toon aan dat je ook non-verbaal beschikbaar bent en stuur een brief of een bosje bloemen, of zet koffie voor de deur.’

https://www.instagram.com/p/CEYiRLzhr7j/

‘Laat weten dat de gevoelens die mensen hebben, er mogen zijn en dat ze die mogen uiten. Élk gevoel is normaal. We hebben vaak de neiging om onze emoties te klasseren als goed of slecht, maar uiteindelijk mag elk gevoel er zijn en heeft elk gevoel een signaalfunctie. Ze zeggen ons immers iets over hoe we ons voelen en wat we nodig hebben. Je in deze tijden niet op-en-top voelen is dus heel normaal, en al helemaal als de toekomst er zo wazig uitziet. Het is een normale reactie op een abnormale situatie. Door te laten merken dat die persoon niet alleen is, verlaag je de drempel en doorbreek je de “niemand begrijpt hoe ik me voel”-gedachte’, legt de expert uit.

(H)erken een dipje

Maar als het nieuws even tegenvalt, kan het zijn dat je ook zélf de moed weer verliest. Het leven is nu eenmaal leuker als je af en toe naar een feestje kan, een concert kan meepikken of je verstand op nul kan zetten in de cinemazaal. Zelf leren omgaan met die onwetendheid vergt kracht en vertrouwen in je omgeving, maar ook in jezelf en je emoties. ‘Geef jezelf eerst en vooral een paar flinke schouderklopjes voor het feit dat je het al zo ver geschopt hebt. Probeer ook te erkennen dat je een dipje hebt. Toegeven dat je je niet zo goed voelt, is iets heel persoonlijks waar je het moeilijk mee kan hebben. Hoe lastig het ook mag klinken; probeer te benoemen dat het niet gaat, want je negatieve gevoelens opkroppen heeft allesbehalve een positieve invloed op je mentale gezondheid.’

Heb je het gevoel dat corononanieuws je alleen maar dieper in de put duwt, kijk er dan gewoon niet naar.

Geef jezelf miniknuffels

‘Praat erover met iemand bij wie je je écht goed voelt. Het belangrijkste is dat je je veilig genoeg voelt bij die persoon om je open te stellen. Lukt het niet om er face to face een gesprek over te hebben, dan kan je ook een berichtje sturen of brief schrijven waarin je een en ander uitlegt. Dingen van ons afschrijven, en dan bedoel ik echt met pen en papier, kan emotioneel ontladend zijn’, aldus Versluys. ’Daarnaast kan het ook deugd doen om eens een potje te huilen en je emoties de vrije loop te laten. Dat kan verlichtend en opluchtend zijn. Het gevoel van tranen die over je wangen glijden, zet je lijf namelijk aan tot het triggeren van hormonen die een pijnstillend effect hebben. Tranen zijn dus eigenlijk miniknuffels die we aan onszelf geven. Lukt het je niet om te huilen, forceer je dan niet. Het is een vorm van emotionele ontlading, maar hoe die naar buiten komt, verschilt van persoon tot persoon. Praten of je emoties neerpennen helpt even goed.’

Switch van fomo naar jomo

Of 2021 de schade van het afgelopen jaar zal kunnen inhalen? Dat is nog koffiedik kijken. De vooruitzichten zijn er, maar we zijn er nog lang niet, al wil dat niet zeggen dat we niet mogen dromen van een zorgeloze toekomst zonder mondmaskers en mét veel knuffels. ‘De definities van huidhonger en fomo zijn nog nooit zo krachtig geweest, maar probeer die fear of missing out-mindset om te draaien naar een joy of missing out-variant. Probeer van de rust te genieten en doe alleen dingen waar je zin in hebt’, raadt Versluys aan. ‘Hou in het achterhoofd dat er ook hoop is waaraan je je nu kan vastklampen. We hebben nog een lange weg af te leggen, maar aan het einde van die weg ligt nog zoveel moois op ons te wachten. Laat je vooral niet meeslepen door emotionele overladenheid en geniet van die kleine gelukjes. Zo komt dat einde al sneller in zicht.’ Eat that, Miss Rona! 

Lees ook:

• 9 hebbedingen die zowel je lichaam als je geest een boost geven
• Zo leer jij in 6 stappen meer van jezelf te houden
• Psychologen zitten op hun tandvlees: ‘In sommige gevallen geldt: first come, first served’