Zo’n 5 % van de bevolking lijdt aan een koopverslaving: de onweerstaanbare drang om spullen te kopen die je niet nodig hebt en je niet kan veroorloven. Onder middelbaar tot hoogopgeleide jonge vrouwen zou het percentage nog groter zijn. Blogster Sophie overwon haar koopverslaving, ging van shopaholic naar minimalist en heeft nu een capsule wardrobe van veertig stuks.
‘Zo’n tien jaar lang, van mijn negentiende tot mijn negenentwintigste, shopte ik me gelukkig. Althans, ik dacht dat ik gelukkiger werd van steeds meer spullen kopen, maar eigenlijk was het mijn manier om erbij te horen. Ik voelde me soms eenzaam en dacht dat ik door de juiste kleding en accessoires te dragen geaccepteerd zou worden door de hippe meisjes. In mijn ogen werkte het: ik werd een succesvolle blogster die vaak lovende reacties kreeg over haar outfits. Maar het kostte me wel een klein fortuin.’
‘Als student shopte ik voor zo’n vijfhonderd euro per maand aan kleding en accessoires, vanaf het moment dat ik fulltime werkte, liep dat op tot achthonderd euro per maand. Grote sommen die ik niet altijd in mijn portefeuille had zitten. Dus vroeg ik een kredietkaart aan bij de bank. En later nog één. Uiteindelijk liep ik met drie kredietkaarten op zak. Mijn studentenlening (in Nederland kunnen studenten een renteloze lening krijgen om hun studies te bekostigen, maar ook hun dagelijkse uitgaven, red.) verhoogde ik. Niet om meer studieboeken te kunnen kopen, maar wel om meer jurkjes in de winkelstraat te scoren.’
2 + 1 gratis
‘Het shoppen maakte me vaak high. Het gevoel van iets nieuws te hebben, iets wat net in was en waar ik veel complimenten over kreeg, werkte verslavend. Dus ging ik nog vaker op zoek naar dat gevoel. Als student ging ik meerdere keren per week winkelen, en toen ik begon te werken, werd de fysieke winkelstraat vervangen door het online shoppen. Zogezegd goede deals werkten op mij als een rode lap op een stier: las ik 2 + 1 gratis, dan betekende dat voor mij negen beautyproducten kopen terwijl ik er maar twee nodig had. Want zo’n koopje laat je niet liggen, toch? Of ik kocht zonder nadenken limited edition-make- up en telde zonder verpinken tweehonderd euro neer. Opvallende make-up die ik vervolgens niet durfde te gebruiken omdat het toch te bijzonder oogde.’
Las ik 2 + 1 gratis, dan betekende dat voor mij negen beautyproducten kopen terwijl ik er maar twee nodig had.
‘Een eindeloze kleerkast en bomvolle badkamerkast vol ongebruikte beautyspullen verzamelde ik op die manier. Samen met drie kredietkaarten die tot aan de limiet opgebruikt werden, een rekening in het rood en een studentenlening die steeds hoger werd. Deurwaarders heb ik nooit over de vloer gekregen, ik zorgde er immers voor dat ik altijd het minimaal vereiste terugbetaalbedrag kon ophoesten. Al was het soms met moeite, waardoor ik af en toe ’s ochtends, ’s middags én ’s avonds ontbijtgranen moest eten. Toch viel mijn koopverslaving nooit echt op bij familie en vrienden. Het grootste deel van die tien jaar woonde ik alleen en hoefde ik aan niemand verantwoording af te leggen.’
Onderbuikgevoel
‘Het moment waarop ik met mijn vriend ging samenwonen, luidde het begin van de afkick in. Ik loog enkele keren tegen hem over de bedragen die ik tijdens het shoppen uitgegeven had, maar dan voelde ik me meteen zo onvolwassen en onverantwoordelijk. De high van het shoppen werd steeds sneller gevolgd door een vervelend gevoel in mijn onderbuik: eigenlijk kan ik dit niet betalen. Eerst duwde ik het lastige gevoel nog weg, tot ik op een dag besloot mijn uitgavenpatroon onder ogen te zien. Ik lijstte op wat ik in een maand uitgaf en ontdekte dat ik maandelijks tweehonderdvijftig euro aan krediet afloste. Vervolgens rekende ik uit hoelang het zou duren om alles terug te betalen. Wat bleek: ik zou nog zo’n acht tot negen jaar moeten afbetalen en op die manier duizenden euro’s aan rente kwijt zijn. Dat allemaal voor die veel te volle kasten vol miskopen en spullen die na een paar maanden weer uit waren.’
‘Ik besloot dat er iets moest veranderen. Na open kaart te hebben gespeeld met mijn vriend stelde ik een plan op waar hij me honderd procent in steunde: ik haalde de kredietkaarten uit mijn portefeuille en verwijderde ze uit mijn online accounts, waardoor ik ze niet meer kon gebruiken. Zodra mijn loon gestort werd, zou ik enkele honderden euro’s overstorten om de schuld op de kredietkaarten sneller af te lossen en bij elke aankoop zou ik denken: wil ik dit wel écht graag en heb ik het wel nodig?’
Afkickverschijnselen
‘De eerste weken voelde ik me ongelukkig en miste ik de high van het shoppen. Maar als ik dacht aan de schulden die ik nog moest afbetalen, vond ik weer de kracht om vol te houden. Een paar keer speelde ik vals en gebruikte ik toch nog een van mijn kredietkaarten voor iets dat ik absoluut wilde hebben. Maar week na week ging het niet-shoppen me beter af. Toen ik na een halfjaar mijn eerste kredietkaart had afbetaald, voelde ik me zó goed. Een halfjaar later volgde de tweede kredietkaart en kon ik ze allebei doorknippen. Van een shopaholic evolueerde ik in enkele maanden tijd naar een kritische, duurzame consument. Het hielp ook dat ik mezelf in 2016 de challenge oplegde om een heel jaar geen kleding en accessoires te kopen. Ik bleef ver van de kledingwinkels weg, waardoor de verleiding niet meer om de hoek lag.’
Walgen van wegwerp
‘Zo’n drie jaar na het begin van de afkick walg ik nu van het idee van de wegwerpmode die zo ontzettend milieuvervuilend is en mensen de drang geeft om steeds weer iets nieuws te kopen. Miskopen doe ik nog amper omdat ik een capsule wardrobe van zo’n veertig items heb gecreëerd. Dat lijkt misschien weinig, maar het zijn wel veertig stuks die geknipt zitten, perfect bij me passen en door hun neutrale tinten eindeloos met elkaar te combineren zijn. Daardoor draag ik nu elke dag iets waar ik me echt goed in voel, dat was vroeger wel anders.’
Mijn blogposts over trends en must haves hebben plaatsgemaakt voor artikels over duurzaam consumeren.
‘Mezelf shopregels opleggen hoeft niet, van de onweerstaanbare drang tot kopen ben ik verlost. Soms koop ik maanden niets, dan in één maand drie stuks omdat er een nieuw seizoen aanbreekt. Maar dan gaat het om drie stuks van goede kwaliteit die nog jaren meegaan. Bloggen doe ik nog altijd. Posts over trends en must haves van het moment hebben plaatsgemaakt voor artikels over duurzaam consumeren en de how to’s van een capsule wardrobe.’
1 latte in plaats van 10 mascara’s
‘Mezelf verwennen doe ik dan ook niet meer met tien schoonheidsproducten, maar wel door een latte te halen bij een koffiebar, of een lekker stuk taart te gaan eten met een vriendin. Ik voel me nu zoveel gelukkiger en rustiger dan in mijn shopaholic-dagen. Het is als een loodzware last die van mijn schouders is gevallen. Soms wilde ik dat ik vroeger had beseft dat spullen je niet gelukkig maken. Had ik al die jaren niet zoveel geshopt, dan was ik ondertussen al verlost geweest van die studentenlening. Anderzijds ben ik blij dat ik intussen zo’n drie jaar shopaholic-af ben en buiten mijn studentenlening geen schulden meer heb. Ik heb zelfs een spaarpotje om op terug te vallen. En raar maar waar: ook een minikleerkast, die me beter staat dan ooit.’
Lees ook:
