Niemand die verliefd wordt en een relatie begint, verwacht het slachtoffer te worden van partnergeweld. Amber (33) werd eerst behandeld als een prinses door haar ex-partner Rik, tot hij haar begon te terroriseren. En dat ging jarenlang door...
‘Toen ik Rik leerde kennen, was ik nog getrouwd met de papa van mijn twee oudste kinderen, met wie ik een typisch tweeverdienersgezin vormde. In functie van onze kinderen waren wij een goed geoliede machine, maar ons huwelijk was vooral een heel rationele beslissing en niet eentje die met we met ons hart hadden genomen. Vijf jaar geleden veranderde ik van job, en daar ontmoette ik Rik. Ik weet nog dat ik hem allesbehalve aantrekkelijk vond. Hoewel hij er stoer uitzag en een verzorgd voorkomen had, knapte ik af op zijn ogen. Ik vond dat hij een rare blik had. Bovendien was Rik iemand die zich provocerend gedroeg. Ik was dat niet gewoon, maar zodra hij toenadering zocht, kon ik niet ontkennen dat zijn directe en atypische aanpak iets met mij deed. We wisselden alsmaar vaker veelzeggende blikken uit, en ik merkte dat ik jaloers werd als hij met vrouwelijke collega’s praatte. Niet veel later duwde hij mij de berging in om me te kussen, en dat moment betekende de start van onze affaire.
Ik werd halsoverkop verliefd en was vanaf dan mentaal niet meer beschikbaar voor mijn gezin, familie en vrienden. Rik was het enige waar ik nog aan kon denken. Na ongeveer een jaar een dubbelleven te hebben geleid, vroeg ik de scheiding aan om een leven met Rik te kunnen beginnen. Ik beschouwde hem als mijn wereld. Daarbuiten bestond in feite niets meer. Zelfs mijn kinderen boeiden me niet meer. Mijn zus, met wie ik twee handen op één buik was, had het moeilijk met mijn scheiding en had natuurlijk een mening over mijn relatie. Ik had het gevoel dat mijn omgeving me mijn geluk niet gunde, wat me alleen nog meer in Riks armen duwde. Op dat ogenblik behandelde hij me als zijn prinses. Hij aanbad me, en elke ex-vriendin verbleekte ten opzichte van mij.’
Enkele ex-vriendinnen van Rik namen contact met mij op. Ze vertelden me gruwelijke verhalen, van mishandeling tot gedwongen abortus, maar ik geloofde hen niet.
Wespennest
‘Gaandeweg namen enkele ex-vriendinnen van Rik contact met me op. Ze vertelden me de meest gruwelijke verhalen, van mishandeling tot gedwongen abortus. Ik geloofde hen niet. Ik dacht dat zij die dingen verzonnen om ons uit elkaar te drijven. Maar achteraf gezien vertoonde onze relatie op dat ogenblik al barsten. Toen we nog een affaire hadden, was ik een keer op een paar minuten van Riks huis toen hij me belde en zei dat hij te moe was en dat ik terug naar huis moest gaan, terwijl ik me in allerlei bochten had moeten wringen om hem überhaupt te kunnen zien. Door onze relatie heen gaf hij ook alsmaar meer opmerkingen over mijn kledij. Als ik iets droeg dat hij te sexy vond, beweerde hij dat ik erop uit was om andere mannen rond mijn vinger te draaien en schold hij me uit voor hoer, terwijl hij diegene was die mij bedroog. Soms werd hij zo kwaad dat hij een gat in een van de deuren sloeg. Ondanks al die dingen liep ik nog altijd met mijn hoofd in de wolken. Ik was tot over mijn oren verliefd en had heel mijn leven omgegooid voor hem. Wij als koppel, dat moest gewoon lukken. Toen ik zwanger was, werd die motivatie alleen nog maar groter. Kort na de geboorte van onze zoon Luca begon ik stilaan te beseffen in wat voor situatie ik zat. Toen we er voor de eerste keer samen met onze baby tussenuit waren, kregen we knetterende ruzie. In een poging om de gemoederen te bedaren, ben ik toen zonder Luca vertrokken. Dat was een beredeneerde keuze omdat ik wist dat hij naar zijn zoon geen vinger zou uitsteken. Maar toen ik een uur later terugkeerde, weigerde Rik me binnen te laten. Ik voelde dat het tijd was om borstvoeding te geven, dus toen ik vroeg waar Luca was, zei hij: “Hij was aan het wenen. Wat wil je ook met een moeder die het altijd afbolt? Dus ik heb hem naar beneden gesmeten.” Ik was meteen in paniek en heb toen als een gek de omgeving rond het gebouw uitgekamd. Luca was nergens te vinden, dus uiteindelijk ben ik puur op adrenaline via de terrassen van andere appartementen naar boven geklommen, waar ik Rik aantrof met onze zoon in zijn armen. Toen hij me vervolgens recht in mijn gezicht uitlachte, kon ik alleen maar denken dat hij gestoord was.’
Zoals in een horrorfilm
‘Niet lang na dat incident begon ik aan een opleiding tot therapeute. Ik wilde begrijpen wat er aan de hand was, en dat heeft voor mij veel in gang gezet. Ik kreeg veel inzichten in mezelf, onder meer in waarom ik ondanks alles bij Rik bleef. Naarmate de tijd verstreek, zijn er tal van incidenten geweest. Die namen ook alsmaar grotere proporties aan. Zo joeg Rik me naakt de tuin in en achtervolgde hij me. Hij zei dat hij me zou verscheuren. Op dat ogenblik besefte ik nog maar eens dat hij daar daadwerkelijk toe in staat was. Ik wist diep vanbinnen dat ik Rik moest verlaten, liever vroeg dan laat, maar weggaan is makkelijker gezegd dan gedaan aangezien hij de vader van mijn jongste kind is. Van Rik mocht ik Luca amper aanraken. Dat was zíjn kind. Om het in zijn woorden te zeggen: zijn rechtmatig bezit. Ik weet niet of hij Luca kwaad zou doen, maar het feit dat hij halftijds door Rik opgevoed zou worden, was voor mij ondenkbaar. Ik wilde Luca niet in een monster zien veranderen… Ik heb lang gedacht dat ik de labiele partner was die Rik zo ver dreef. Tot vorig jaar was ik ervan overtuigd dat alles wat hij deed mijn schuld was. Ik wist dat deze situatie niet kon blijven duren, maar hoe breek je uit de cirkel van partnergeweld? Tot dat moment had ik nog nooit tegen iemand gezegd hoe Rik ons behandelde, maar uiteindelijk nam ik onze huisarts in vertrouwen. Nadat Rik mijn haar had uitgetrokken, deed zij melding bij de politie. Ze moedigde me aan om hetzelfde te doen, maar daar kreeg ik te horen dat ze weinig voor mij konden betekenen. Ze konden hem hooguit voor een periode van 24 uur arresteren. Ik kon wel naar een vluchthuis, maar dat beschouwde ik met drie kinderen niet als mogelijk. Op hun aanraden begon ik vanaf dan al het geweld met mijn smartphone te registreren. Goed dat ik dat deed, want enkele weken later wachtte Rik me op en werd ik letterlijk en figuurlijk zijn speelbal. Hij gaf een kniestoot tegen mijn neus, sloeg me meer dan tien keer met mijn achterhoofd op de vensterbak en gooide glasscherven in mijn richting. Dat terwijl mijn kinderen in bed lagen. Mijn oudste dochter ontfermde zich over haar broer en zus. Ze maakte een audio-opname voor de politie, die ik met veel moeite heb kunnen bellen.’
Hij gaf een kniestoot tegen mijn neus en sloeg me met mijn achterhoofd op de vensterbank. Dat terwijl mijn kinderen in bed lagen.
Zoveel meer dan blauwe plekken
‘Ik kan in geuren en kleuren vertellen wat er gebeurd is, maar niemand zal ooit kunnen vatten wat mijn kinderen en ik hebben meegemaakt. Maar ik ben niet alleen een slachtoffer. Ik ben ook een mama, een sterke vrouw en iemand die zich inzet om andere vrouwen én mannen te helpen losbreken. Ik deel mijn verhaal om bewustwording te creëren, maar ook om justitie wakker te schudden. Partnergeweld is zoveel meer dan blauwe plekken. Het is gaslighting, isolatie, leven in angst en het breken van wie je bent. Bij partnergeweld denken mensen automatisch aan slagen en verwondingen. Die zijn er zeker geweest, en daar werd Rik uiteindelijk ook voor gestraft. In het vonnis staat dat alle feiten bewezen zijn, wat resulteerde in een voorwaardelijke gevangenisstraf van vijftien maanden, een contactverbod van vijf jaar en een fikse schadevergoeding. Maar wat de Belgische wetgeving niet incalculeert, is de diepgaande impact die narcistisch misbruik heeft op je lijf, je identiteit, je relaties... Kortom: je hele leven. Door alles wat er gebeurd is en de manipulatieve omgeving waarin ik als een gevangene vastzat, ontwikkelde ik onder andere een paniekstoornis en een posttraumatische stressstoornis. Ik ben nog steeds in behandeling, maar na al die tijd word ik nog altijd getriggerd door luide geluiden en mensen die zich in stilzwijgen hullen. Ik heb mij jarenlang te veel gevoeld, met als gevolg dat ik elke dag alsmaar kleiner werd. “Ik zal mijn lat nog wat lager leggen. Misschien kan je er dan eindelijk bij”, zei Rik terwijl hij recht in mijn ogen keek en de rust zelve was. De laatste twee jaar van onze relatie waren dat soort uitspraken de manier waarop hij dagelijks met mij communiceerde. Volgens hem waren mijn kinderen randdebielen. “Jij en je achterlijke aanhang” noemde hij ons. Fysieke agressie is verschrikkelijk, maar een blauwe plek trekt weg. De haren die Rik heeft uitgetrokken, groeiden ook terug. Maar zijn stem en de uitspraken die hij deed, weerklinken als een echo door mijn hoofd. Rik heeft ons als honden getraind. Mijn kinderen en ik stonden telkens als hij thuiskwam klaar aan de voordeur, want we zouden het geweten hebben als hij zelf zijn sleutel in het slot moest steken.’
Partnergeweld is zoveel meer dan blauwe plekken. Het is gaslighting, isolatie, leven in angst en het breken van wie je bent.
Zonder toezicht
‘Omdat onze thuissituatie destijds als zorgwekkend werd doorgegeven, werden mijn kinderen en ik nauwlettend opgevolgd. Die stempel behoud je, ook wanneer de onveilige factor niet langer in huis is. Een half jaar na dat allerlaatste incident moest ik bijvoorbeeld naar de dienst Jeugd en Gezin. Tijdens dat gesprek gaf ik aan dat ik het nog altijd erg moeilijk heb, zeker omdat Luca tegen dan onder toezicht naar Rik ging. Ik kon mijn emoties niet zo goed onder controle houden, waarop de politieagente in kwestie zei: “Mevrouw, u bent toch nog heel labiel. Uw kinderen hebben een getraumatiseerde moeder. Ik ga aan het parket doorgegeven dat de opvoedingssituatie nog steeds onrustwekkend is.” Ik zal dat nooit vergeten. Als er iets is dat je niet wil zijn, is het wel een getraumatiseerde moeder. Uiteindelijk heb ik zelfs aan de hand van een test moeten bewijzen dat ik wel degelijk een veilige ouder ben. Niet veel later stonden Rik en ik voor de familierechtbank, met Luca als inzet. Toen was er nog geen diagnose van de gerechtspsychiater. Dat verdict volgde twee maanden later, en daaruit bleek dat Rik een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, maar justitie maakt jammer genoeg een onderscheid tussen de familie- en correctionele rechtbank. Hoewel Rik verschrikkelijke dingen gedaan heeft, mag hij intussen onze zoon tijdens het weekend zonder toezicht zien. Probeer dat maar eens te begrijpen en aan anderen uit te leggen… Ik heb dat moeten loslaten, anders ken ik helemaal geen rust meer.’
Veilige haven
‘Voor Rik in mijn leven kwam, reisde ik met mijn kinderen de wereld rond, hield ik een veganfoodblog bij, speelde ik geregeld “Singstar” met mijn zus en stonden er steevast verse bloemen op het aanrecht. Het zonnetje in mijn hoofd scheen en mijn glas was altijd halfvol. Maar die Amber komt nooit meer terug. Hoewel ik heel erg in het hier en nu leef en van elke situatie het beste probeer te maken, kan mijn lichaam de terreur die mijn kinderen en ik dag en nacht meemaakten niet vergeten. Ik ben het vertrouwen in mijn medemens kwijt. Ik scan elke persoon die mijn pad kruist en elke omgeving waar ik kom. Gelukkig kan ik het navertellen en ben ik niet een van de tientallen vrouwen die elk jaar in België vermoord worden door hun (ex-)partner. Maar de goedlachse en zorgeloze Amber die iedereen kende, is wel degelijk gestorven. Ik ben niet langer de mama die het hoofd koel kan houden en die mild ouderschap beoefende. Ik schiet enorm snel in paniek, kan amper stress verdragen en huil bijna elke dag. Ik heb een minderwaardigheidscomplex ontwikkeld en vind het lastig om verantwoordelijkheid te dragen. Ik heb zelfs mijn droomjob, een leidinggevende functie, uit handen gegeven en een stap terug gezet op de carrièreladder. Men zegt weleens dat iedereen barsten heeft, maar ik ben gebroken. Ik heb het gevoel dat er nog ruimte is om te helen, maar dat neemt niet weg dat ik tot in mijn kern werd geraakt.’
Gelukkig ben ik niet een van de tientallen vrouwen die elk jaar vermoord worden door hun (ex-) partner, maar de goedlachse en zorgeloze Amber die iedereen kende, is wél gestorven.
Daarom een warme oproep: als je het slachtoffer van partnergeweld bent, neem dan iemand in vertrouwen. Ik weet dat zo’n situatie met heel veel schaamte gepaard gaat, maar zeg tegen anderen dat je hen nodig hebt. Als je van een gewelddadige partner weg wil gaan, moet je een opvangnetwerk hebben. Praten is niet eenvoudig, want ik weet dat de kans bestaat dat men gaat oordelen en dat ze je misschien zelfs niet eens geloven. Maar door erover te spreken, valt de eerste dominosteen die een kettingreactie teweegbrengt. Hopelijk gaat dan op een dag de zon weer schijnen. Met mij en de kinderen gaat het ondanks alles relatief goed. We zijn recent verhuisd naar een nieuwe woonst. Een mijlpaal, want in het huis waarin we met Rik woonden, waren er te veel herinneringen en nog meer gaten in de muur. Intussen zijn de relaties met mijn familie en vrienden hersteld en heb ik een nieuw lief. Al sinds het begin voelt Karel als mijn veilige haven aan. Hij heeft het hart op de juiste plaats, en veiligheid betekent voor mij alles.’
Heb je vragen over seksueel geweld of wil je met iemand praten? Dat kan, gratis en anoniem. Op 1712.be of tele-onthaal.be kan je chatten, bellen kan op het nummer 1712 (Professionele hulplijn voor vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling) of 106 (Tele-Onthaal). Je kan ook bij Punt. vzw terecht voor (juridisch) advies en ondersteuning.
Lees ook:
