Het heeft haar bloed, zweet en tranen gekost, maar na een jarenlange moeilijke relatie met haar lijf en de weegschaal, overwon Martyna (27*) een eetstoornis en is ze – eindelijk – trots op wie ze is.
‘Toen ik 15 was, deed ik wat modellenwerk. Net als zoveel meisjes was het mijn droom om model te worden. Ik was altijd mager geweest, maar net in die periode kreeg ik vrouwelijke vormen. Op shoots kreeg ik te horen dat mijn heupen wat te breed waren, mijn borsten wat te groot. Zou ik er niet beter iets aan doen? Nefast voor mijn zelfbeeld, want als je dat constant hoort, begin je dat te geloven. Mijn onzekerheid is toen begonnen. Uiteindelijk was ik 17 toen ik echt begon te diëten. Mijn vormen zaten me gewoon in de weg. Ik wist nog niet wie ik was, ik was ongelukkig en vond mezelf niet mooi. Op Instagram volgde ik allerlei magere modellen en meisjes voor “fitinspiratie”. Ik zag hun foto’s en ze leken allemaal zo gelukkig. Dat wilde ik ook. En blijkbaar kon mijn leven maar perfect zijn als ik mager was. Mijn grote voorbeeld was Kate Moss, met haar beroemde uitspraak: “Nothing tastes as good as skinny feels.” Ik geloofde dat toen voor de volle 100 procent.’
Dieet of obsessie?
‘Ik begon de tips te volgen die op die Instagramaccounts de ronde deden. Niet gezond voor een 17-jarig meisje dat niet wist wat ze deed. Mijn calorieën beperken, uitdagingen zoals #30dayswithoutcarbs. Bij mij werd dat al snel een ongelofelijke angst van alles dat rook naar koolhydraten: brood, aardappelen, rijst, pasta, ik schrapte het allemaal uit mijn dieet. Het werkte, want de kilo’s vlogen eraf. Al snel werd mijn dieet een obsessie. Als ik mij genoeg kon vullen met appels, bruiswater en cola zero – allemaal lege calorieën, maar ik had geen honger – dan was het toch goed? Daarnaast zat ik ook uren in de fitness. Niet omdat ik dat leuk vond, ik ging gewoon voor wat het meeste calorieën verbrandde.’
Ik wist dat ik niet te dik was, dat ik veel te mager was. Alleen, ik wist niet hoe ik moest stoppen.
Eten in de vuilnisbak
‘Ik begon zelf ook tips te posten over vermageren en voor- en na-foto’s waar ik veel reacties op kreeg. Ik streefde ernaar om zoveel mogelijk volgers te hebben. Als zij me complimenteerden over mijn mooie slanke benen, voelde ik me weer even goed. Tegelijk bleef ik ook foto’s posten van wat ik – zogezegd – at en dronk. Alleen belandde die lekkere chocomelk wel in de vuilnisbak. Ik kon mezelf er niet toe zetten om het op te drinken. Op mijn laagste punt waren mijn maandstonden gestopt, mijn haar viel uit, mijn nagels waren kapot. Ik zag er niet uit. Je moest maar naar me kijken om te zien dat er iets niet klopte. Het ergste is dat ik ook mezelf lelijk vond. Ik wist dat ik niet te dik was, dat ik veel te mager was. Alleen, ik wist niet hoe ik moest stoppen. Dus bleef ik de schijn hoog houden. Mijn hele persoonlijkheid draaide rond voeding en mager zijn. Ik kende niets anders. Dat was ergens ook gemakkelijk. Ik voelde me veilig in mijn eigen bubbel en ik moest niet gaan ontdekken wie ik, Martyna, was. Wat mijn passies waren.’
Smoezen om niet te eten
‘Zolang ik er nog wat sportief uitzag en complimenten kreeg, voelde ik me goed. Maar toen ik bleef vermageren, stopte dat. Ik had nul energie, was continu flauw. Ik weet zelfs niet hoe het me lukte om te sporten. Ik loog thuis en tegen mijn vrienden. Altijd had ik een excuus om niet te eten. Mensen die me nu kennen, snappen dat niet. Ik ben supersociaal, ga graag iets eten en drinken. Als ik nu op die periode terugkijk, snap ik het ook amper. Ik praat er ook over alsof het om een totaal andere persoon gaat. Want dat was ik niet. Ik heb uiteindelijk zelf de switch gemaakt. Mijn mama had gedreigd dat ze me zou laten opnemen als ik niks veranderde. Mijn vriendinnen hadden haar gebeld om te zeggen dat ze bezorgd waren. Ze hadden gelijk, maar toen was ik heel boos. En dan was er mijn nichtje dat in haar kinderlijke eerlijkheid had uitgeroepen dat ik er niet uitzag, zo mager. Allemaal kleine dingen, maar ik wist dat het zo niet verder kon.’
Dat was mijn eerste overwinning op mezelf: een volledige sushiboot in mijn eentje opeten (lacht).
‘Sushiboot voor mij alleen’
‘Ik ben nu zo’n drie jaar beter. Ik heb flink geworsteld met mezelf in de jaren waarin je normaal gezien jezelf ontdekt. Ik moet dat nu dus inhalen. Stap voor stap doe ik dat, en ik gun mezelf die tijd ook echt. Wat vind ik leuk? Wat vind ik lekker? Zo heb ik ontdekt dat ik van sushi hou. Dat was mijn eerste overwinning op mezelf: een volledige sushiboot in mijn eentje opeten (lacht). Ik heb ook ontdekt dat ik eigenlijk helemaal niet graag sport, dus ik ga nooit nog een fitness binnen. Ik probeer ook niet te veel te plannen en gewoon te doen waar ik zin in heb. Het deel van mijn jeugd inhalen dat ik gemist heb. Zodat ik kan terugdenken aan alles wat ik beleefd en gedaan heb en niet aan alles wat ik niet gedaan heb, aan al die uren in de fitness of al die momenten op de weegschaal. Reizen is daar ook een groot onderdeel van. Zo heb ik onlangs op vakantie in Bali ontdekt dat ik geniet van surfen. Dat ik er strakker van werd, was mooi meegenomen, maar ik vond het vooral gewoon leuk!’
‘I love my curves, honey‘
‘Ik probeer te letten op mijn porties en eet evenwichtig, maar dan omdat ik gezond wil zijn en geen vijf dagen op rij junkfood wil eten. Aan het hotelbuffet op vakantie eet ik nu gewoon wat ik lekker vind en niet wat het minste calorieën bevat. Ik heb nu een gezond gewicht, maar ik probeer vooral zo weinig mogelijk op de weegschaal te staan. Het draait niet om die kilo’s en ik wil me daar niet weer in verliezen. I love my curves now honey. Dat heb ik ook geantwoord toen een of andere internettrol op Twitter zei dat ik beter kon investeren in een fitnessabonnement. (lacht) Ik draag kleren die mijn vormen benadrukken en post ook bikinifoto’s van mezelf. Het is leuk om dáár nu complimenten over te krijgen. Het is een bevestiging dat ik goed bezig ben en het zorgt ervoor dat ik niet herval. Tegelijk hoop ik zo ook een inspiratie te zijn voor meisjes zoals ik vroeger was. Meisjes die worstelen met hun zelfbeeld of heel mager zijn en iemand als ik, met vormen, toch mooi kunnen vinden. Als ik er dan af en toe een kloteopmerking moet bijnemen, is dat maar zo.’
* Martyna’s verhaal verscheen in Flair in 2017. Ze was destijds 23.
Zoek je zelf hulp of zit je met vragen? Zowel bij Eetexpert als bij ANBN kan je terecht met al jouw vragen omtrent eetstoornissen.
Lees ook:
