Vergeet die grapjes over mom brain. Dat warrige hoofd dat je als moeder op je nek hebt staan, is geen teken dat je ‘er niet meer helemaal bij bent’. Het is een bewijs van hoe slim en veerkrachtig ons brein zich aanpast. Je brein ondergaat namelijk een upgrade!
Tijdens een zwangerschap en de eerste jaren daarna verandert er niet alleen veel in je leven, maar ook in je hoofd. Letterlijk. Het moederbrein is dan ook geen verzinsel, maar een wetenschappelijk bewezen fenomeen: je brein past zich aan aan je nieuwe rol als ouder. En dat doet het behoorlijk ingrijpend. Dat weet ook Elke De Witte, doctor in de
neurolinguïstiek en moeder van twee zoontjes. Toen brainfog en identiteitsvragen haar overweldigden, dook ze in de wetenschap. Dat leidde tot het boek ‘De moederbreinmythe’, waarbij ze iedereen wijst op het feit dat moeders en hun brein veel meer zorg verdienen.
Geen bug, wel een upgrade
Elke: ‘Het vrouwenbrein werd in de wetenschap lang genegeerd, zeker in de zwangerschapsfase. Het werd beschouwd als te ingewikkeld, te hormonaal en te veel gedoe. Maar net die hormonale veranderingen maken het interessant, en met dat besef groeit de aandacht nu gelukkig wel. Hersenscans tonen aan dat het brein van zwangere vrouwen echt verandert. Tijdens de zwangerschap is er een toename in het volume van de wittestofbanen. Dat zijn de banen die de hersengebieden verbinden. Dat wijst op een verbeterde samenwerking, namelijk een verbetering in de uitwisseling van informatie en communicatie tussen verschillende delen van het brein die belangrijk zijn voor visuele en emotionele verwerking.
‘Het klinkt alsof moeders warrig en vergeetachtig zijn of niet meer meekunnen, terwijl die hersenveranderingen juist een soort upgrade zijn.’
Dat is vanzelfsprekend belangrijk om te reageren op de emoties van kinderen. Tegelijk wordt ervoor gezorgd dat het brein sneller schakelt en beter communiceert, bijvoorbeeld als je baby iets probeert duidelijk te maken met z’n gehuil of blik. Ook na de geboorte blijft het brein nog verder evolueren. Sommige veranderingen zijn tijdelijk, andere blijven jaren merkbaar. Het is alsof de hersenen opnieuw worden afgesteld op alles wat moederen vraagt, van waakzaamheid tot liefdevolle connectie. Het is dus hoog tijd dat het moederbrein serieuzer genomen wordt. Niet alleen voor de wetenschap, maar ook voor betere zorg en meer begrip.’ Is de term ‘mom brain’, die we te pas en te onpas gebruiken wanneer we ons mistig in het hoofd voelen, dan correct of niet? Elke: ‘“Mom brain” lijkt een onschuldige term, maar zit vol vooroordelen. Het klinkt alsof moeders warrig en vergeetachtig zijn of niet meer meekunnen, terwijl die hersenveranderingen juist een soort upgrade zijn, aangezien ze zorgen voor minder ruis en
meer focus op wat echt telt. Het brein wordt als het ware heringericht om beter te kunnen zorgen. Dat is dus geen achteruitgang, maar specialisatie. Pubers ondergaan overigens gelijkaardige veranderingen, en wel in volume, vorm en dikte van de hersenschors. Maar niemand vraagt zich af of het brein van tieners nog wel deugt. Waarom dan wel bij moeders?’ Ja, waarom eigenlijk?
Getuigenissen
Sofie
‘Het moederschap heeft me fundamenteel veranderd. Na de geboorte van mijn eerste dochter dacht ik dat ik met wat tijd wel op m’n plooi zou komen. Maar toen haar zusje er kwam, besefte ik dat het niet gewoon een fase was. Ik ben veranderd, maar ook mijn brein en het leven zelf zijn veranderd. Waar ik vroeger uren kon doorwerken of rustig de tijd nam om te ontspannen, leef ik tegenwoordig in spurts, altijd gehaast of half in gedachten verzonken. Rust is zeldzaam, en dat voel ik tot diep in mijn hoofd. Ik vergeet veel en twijfel sneller. Mijn aandacht dwaalt af en mijn geduld is vaak op. Ik ben single moeder, en daardoor voelt de strijd vaak dubbel zo zwaar. Ik wil er zijn voor mijn kinderen en iets betekenen in de wereld, maar wil ook rust vinden, zodat ik echt aanwezig kan zijn. Het lijkt wel een voortdurende evenwichtsoefening. Enerzijds is het nooit helemaal af of goed, anderzijds zijn er zoveel gedeelde momenten en gesprekken met vriendinnen die alles dragelijker maken. Dat en de lachjes, de armen om mijn nek en het pure geluk in de ogen van mijn kindjes. Ondanks alle veranderingen blijven ze het mooiste wat me ooit is overkomen.’
Marieke
‘Sinds de kinderen er zijn, gaan mijn lijf en gedachten constant in overdrive. Soms voelt het alsof alles één grote puinhoop is, letterlijk en figuurlijk. Op die dagen lijkt de chaos me volledig te overspoelen in mijn huis, in mijn hoofd… Overal. Maar dan zijn er ook die andere momenten en dagen waarop ik denk: fuck die puinhoop, kijk eens wat we hebben gedaan! We hebben twee prachtige kinderen voor wie ik zoveel liefde voel en die mijn hart doen openbloeien zoals niemand anders dat kan.
‘Sinds ik mama ben, is mijn hoofd fulltime aan het multitasken. Elke dag is een mix van liefde, lawaai en lijstjes. Mijn hoofd is vol, maar mijn hart is nog voller.’
Leen
‘Het denken voor zoveel mensen voelt vaak als te veel, net als voelen voor zoveel mensen. Het voelt alsof mijn hoofd dat niet altijd aankan.’
Hanne
‘Ik heb mezelf beter leren kennen door moeder te worden. Een jaar geleden kreeg ik de diagnose ADHD, en daardoor vielen er veel puzzelstukjes op hun plaats. Waar ik vroeger gewoon onhandig, verstrooid of chaotisch was, zie ik nu symptomen. Het moederschap heeft me daar onbewust bij geholpen, want kinderen verplichten je om te vertragen. Daardoor leerde ik beter kijken. Thuis heb ik structuur leren creëren, iets wat ik vroeger nauwelijks kende. Al blijft het een work in progress, want ik vergeet nog steeds van alles en mijn hoofd is soms één grote wirwar. Maar ik ben milder geworden tegenover mijn kinderen en mezelf. Mijn hoofd zit alsnog vol zorgen, vragen en twijfels, maar er is ook liefde, verwondering en plezier. Het is een mooi besef dat je met een vol hoofd toch wel helemaal aanwezig kan zijn. Dat je mag zijn wie je bent: chaotisch, lief, onvolmaakt en echt.’
Kato
‘Mijn dochters van drie en vier kwamen kort na elkaar, dus ik draaide elke dag op volle toeren en zette alles in het teken van het moederschap. Met vriendinnen ging het enkel over de kinderen: slapen, eten, driftbuien… Onze gesprekken boden herkenning, maar voelden beperkt aan. Mijn wereld leek kleiner geworden, alsof het moederschap alles overnam. Nu de kinderen ouder zijn, is er soms een rustmoment, maar ik weet niet wat ik daarmee moet. Wat deed ik vroeger graag? Wie was ik vóór dit alles? Het is alsof ik mezelf ben kwijtgeraakt, dus ben ik aan het herontdekken wie ik ben, los van het moederen. Ik moet alles vanop afstand bekijken en mezelf een nieuwe identiteit geven.’
Indy
‘De chaos en prikkels van het ouderschap brengen me soms uit balans. Het leert me hoe belangrijk structuur en rust zijn voor mezelf, mijn dochter met autisme en haar twee broertjes en zusje. Sinds ik mama ben, is mijn hoofd fulltime aan het multitasken, iets wat het eigenlijk niet kan. Elke dag is een mix van liefde, lawaai en lijstjes. Mijn hoofd is vol, maar mijn hart is nog voller. Ik heb autisme in combinatie met ADHD, waardoor de dingen heftig binnenkomen; hun geluk, verdriet, noden, driftbuien… Dat is verschrikkelijk uitputtend, maar ook erg verbindend. Het is mijn superkracht en grootste valkuil tegelijk. Het moederschap leerde me na al die jaren om mijn neurodiversiteit te omarmen. Daardoor kan ik ook milder en zachter zijn voor mezelf, en daarin zit ongetwijfeld mijn grootste groei.’
Elke De Witte – De Moederbreinmythe – Koop je hier voor € 24,50.
Lees ook:
