De Hoge Gezondheidsraad heeft 30 aanbevelingen gecommuniceerd om beschavingsziekten te beperken. Nagellak, cosmetica en zelfs ons dagelijks kommetje granola worden als risicovol bestempeld. Beautyredactrice Charlotte pende haar mening neer over deze alarmerende waarschuwingen.
Wat is er precies aan de hand?
Eerder deze week vuurde de Hoge Gezondheidsraad 30 aanbevelingen op ons af om beschavingsziekten te beperken. Dat zijn ziekten die vaak voorkomen onder de bevolking en die de afgelopen jaren zijn toegenomen, zoals kanker, hartziekten, diabetes en hormonale aandoeningen. In het onderzoek benadrukken de experten hun vermoeden dat we dagelijks in contact komen met verschillende chemische stoffen die een risico vormen voor onze gezondheid. ‘Eet zo weinig mogelijk granola (oftewel: noten en zaden die bij hoge temperatuur geroosterd worden), maar beperk ook het gebruik van nagellak en cosmetica’, luidde het. De verontwaardiging was groot en ook op de Flairredactie werd er even over niets anders meer gepraat. Mogen we nu écht geen nagellak en granola meer?
Ik wilde er het fijne over weten, dus ging ik in het dichtstbijzijnde copycenter (de inkt was op thuis) het 78 pagina’s lange onderzoek printen. Terwijl ik hevig tekeerging met mijn markeerstift werd het mij al snel duidelijk: de waarschuwing berust louter op hypotheses en vermoedens. Er is geen bewijs whatsoever van een rechtstreeks verband tussen de ‘gevaarlijke’ stoffen en beschavingsziekten. ‘Er is nog nooit aangetoond dat je nagels lakken of granola eten je risico op kanker of een andere beschavingsziekte vergroot’, verzekert Gezondheid en Wetenschap.
Gedetailleerd onderzoek van die mogelijk toxische stoffen en hun verband met ziekte bewijzen, kost volgens de Hoge Gezondheidsraad veel tijd en geld. Te veel om op te wachten. ‘Preventie moet gebaseerd zijn op kennis, niet op bewijs.’ Maar wat is kennis waard als ze niet gebaseerd is op bewijs? Of zoals Gezondheid en Wetenschap formuleert: ‘Verbieden zonder hard bewijs dat de gezondheid kan geschaad worden, is bangmakerij en ondermijnt de geloofwaardigheid van een overheidsinstelling.’
Strenge tante
Ons aanraden om granola en hard gebakken brood te vermijden en ons cosmeticagebruik zo veel mogelijk te beperken, in afwachting van het bewijs dat ze ongezond zijn, is in mijn ogen kort door de bocht. Een beetje zoals een strenge tante die je als kind een snoepje verbiedt omdat het niet goed is voor je. ‘Maar waarom niet, tante?’ ‘Daarom niet.’
Begrijp me niet verkeerd, er zijn situaties waarin je in mijn ogen niet té voorzichtig kan zijn, bijvoorbeeld als je zwanger bent of in het geval van baby’s of kleine kinderen. Dan is het ook maar een kleine moeite om een parfumvrije of 100% natuurlijk geformuleerde lotion te smeren. Maar dat moet ieder toch vooral voor zichzelf kunnen uitmaken?
Het is volgens de hoge gezondheidsraad te moeilijk voor een individu om te bepalen of iets al dan niet schadelijk is, omdat het vaak om combinaties van stoffen gaat. Fijn dat ze zich daarom over ons ontfermen, maar kunnen we dan in de plaats van het vage begrip ‘cosmetica’ alsjeblief iets gedetailleerder en genuanceerder advies krijgen? Dat de gemiddelde nagellak bomvol chemicaliën zit, weten we. Maar niet iedere lotion of crème bevat de mogelijk risicovolle ftalaten of nanopartikels (waarvan vermoed wordt dat ze mogelijk schadelijk zijn, maar nog niets bewezen is).
Parfum uit de rekken?
In het onderzoek staat dat het zelfs zo ver kan gaan dat er een verbod komt op mogelijk schadelijke producten, in het geval dat ze geen meerwaarde bieden of er alternatieven bestaan die minder risico inhouden. Is dat niet een beetje voorbarig? Ik heb mijn favoriete parfum niet nodig om te overleven, maar hij maakt mijn leven wel wat aangenamer. Dat van mijn omgeving overigens ook. Hoeveel is dat binnenkort nog waard? Voor dat alternatief ben ik te vinden, al wil ik dan vooral graag weten wat dat is. ‘Natuurlijk’ is immers zo’n vrijblijvend label dat er in natuurlijke cosmetica net zo goed chemicaliën kunnen zitten. Vallen natuurlijke alternatieven dan ook onder dat vage begrip ‘cosmetica’?
Het komt erop neer dat de intentie goed is, maar de communicatie kon een pak beter. Bescherm ons niet als een kind dat dom wordt gehouden. Informeer ons liever grondig en laat ons op basis van die kennis zelf selectiever omspringen met mogelijk risicovolle producten. Het is fijn dat de overheid ons wil beschermen, maar vooraleer ik blindelings mijn snoepjes afgeef aan mijn betuttelende tante, wil ik toch graag zeker weten dat ik er ziek van word.
Om de feiten op een rijtje te krijgen en omdat ik graag wil weten welke haalbare voorzorgsmaatregelen we nu in afwachting zelf kunnen treffen, heb ik maandag een gesprek gepland met professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB. To be continued, binnenkort in Flair.
Lees ook:
