‘Ik heb geen geld’, ‘Het leven is zo duur’, ‘Ik wil beter sparen’: dat geldzaken ons wakker houden, is geen geheim. Veel jongeren hebben dan ook het gevoel dat ze constant blut zijn. Zelfs als dat niet het geval is.
Er staat genoeg geld op je zichtrekening om te voorkomen dat je de melding ‘saldo ontoereikend’ krijgt wanneer je iets wil betalen. Je facturen zijn betaald – van je gas en elektriciteit tot je huur en die Klarna-factuur van vorige maand. Je hebt zelfs een beetje gespaard. En tóch voel je je blut. Herkenbaar? Dan heb je lijdt je misschien wel aan money dysmorphia.
Wat is money dysmorphia?
Money dysmorphia, of gelddysmorfie in het Nederlands, is het gevoel dat je financieel slechter af bent dan je in werkelijkheid bent. Je hebt een vertekend beeld van je eigen geldsituatie. Een beetje zoals bij body dysmorphia, waarbij mensen zichzelf in de spiegel anders zien dan de werkelijkheid. Alleen gaat het hier dus om je bankrekening in plaats van je spiegelbeeld.
Je denkt dat je het niet goed doet met geld, ook al regel je je geldzaken zoals het hoort: je spaart, je leeft binnen je budget en je betaalt tijdig je rekeningen. En toch besluipt je het gevoel dat je achterloopt of iets fout doet.
Hoe ontstaat het?
De grootste trigger voor money dysmorphia? Het constant vergelijken van jezelf met anderen. Op sociale media zie je mensen verre reizen maken, in je vriendengroep hoor je dat wéér een koppel een eigen stek kocht en je collega gaat deze week al voor de derde keer uiteten. Dat allemaal terwijl jij denkt: ‘Ik kocht vorige week al een broodje van € 6,20 in de cafetaria, dus ik zal vandaag maar rijstwafels meenemen als lunch.’
Daarbovenop is praten over geld nog steeds taboe. Weinigen onthullen hoeveel ze verdienen of durven niet toe te geven dat ze drie maanden op droog brood hebben geleefd om te kunnen sparen voor een mooie reis. Dus vul je zelf de gaten in, meestal op de slechtst mogelijke manier voor je zelfbeeld.
Hoe herken je het?
Misschien heb je money dysmorphia als je je herkent in één of meerdere van deze stellingen:
- Je voelt je schuldig wanneer je geld uitgeeft, zelfs als het voor een basisbehoefte is (zoals shampoo).
- Je kan het niet laten om constant je bankrekening te checken, gewoon om zeker te zijn dat er genoeg geld op staat.
- Je hebt spaarangst: je spaart wel, maar durft niet aan je spaargeld te raken.
- Je vergelijkt jezelf vaak met anderen en denkt dat jij het minder goed doet met geld.
- Of omgekeerd: het gevoel dat je achter staat is zo sterkt, dat je soms impulsief geld uitgeeft om toch ‘mee’ te zijn.
Je financiële zelfbeeld zit dus helemaal scheef, en dat maakt geld iets waar je je altijd slecht bij voelt, terwijl dat helemaal niet nodig is.
Wat kan je doen?
Wees je bewust van je geldzaken. Wat komt er binnen? Wat geef je uit? Wat spaar je? Zet de feiten op een rij. Soms lijkt je financiële toestand in je hoofd veel dramatischer dan wat het in werkelijkheid is.
Gun jezelf af en toe iets. Zelfs die overpriced matcha latte als die je dag goedmaakt.
Stop bovendien met vergelijken, want de vergelijking is toch nooit eerlijk. Iedereen heeft z’n eigen situatie. En tenslotte: gun jezelf af en toe iets. Je leeft niet om alleen maar geld opzij te zetten voor later. Je mag jezelf een ijsje kopen zonder schuldgevoel. Of een ticket voor een concert. Zelfs die overpriced matcha latte als die je dag goedmaakt.
Lees ook:
