Twee crashes op vijf maanden en een recent vliegtuigmodel dat van de autoriteiten het luchtruim niet meer in mag: een mens zou voor minder nerveus worden voor z’n volgende vliegreis. Voor reizigers die sowieso al last hebben van vliegangst, zijn zulke nieuwsberichten helemaal de hel. Mogen we terecht een beetje bang zijn?
Nederlander Kelly Otte is al 28 jaar piloot. In 2018 gebruikte hij zijn ervaring in het luchtruim om een boek te schrijven dat lezers van hun vliegangst moet afhelpen. Volgens Otte ben je namelijk nergens veiliger dan tussen de wolken. We vroegen hem wat hij van de hele Boeing 737-heisa maakt.
Feiten ontbreken
‘De beslissing om de Boeing 737-MAX uit het luchtruim te halen is er een die gebaseerd is op emoties, niet op feiten’, zegt de Nederlander. ‘Het zit zo: de Boeing 737-MAX, die in 2017 uitkwam, heeft een andere romp en andere motoren dan zijn voorgangers. Die motoren hangen meer naar voren op het toestel en dat doet iets met de balans van het vliegtuig. Daarom is er in de Boeing 737-MAX een automatisch systeem toegevoegd dat de neus van het vliegtuig naar beneden duwt wanneer dat nodig blijkt. Bij de crash in Indonesië eind oktober vorig jaar, is dat systeem in werking getreden toen het niet moest. De piloten hadden echter kunnen voorkomen dat het toestel neerstortte, want er is een manier om dat systeem gewoon uit te schakelen, maar dat hebben ze niet gedaan. Die crash was een combinatie van een systeemfout en een menselijke fout.’
‘Maar in het geval van Ethiopië wéten we nog niet wat de oorzaak van de crash was’, gaat Otte verder. ‘De zwarte doos is nog niet geanalyseerd, dus er is niet geweten of datzelfde systeem ervoor gezorgd heeft dat het vliegtuig is neergestort. Wat we wel weten, is dat het vliegpad van het toestel gelijkenissen vertoont met dat van Indonesië. Dat is alles.’
‘Maar dan wordt een verhaal als dit logischerwijs opgepikt door de media, waardoor er emotie aan toegevoegd wordt. De menselijke angst voor het vliegen neemt het over, want we geloven nog altijd dat vliegen gevaarlijk is. We tellen één plus één op – twee vliegtuigcrashes met hetzelfde type vliegtuig – en concluderen dat vliegen met de Boeing 737-MAX gevaarlijk is. De politiek wordt eveneens geleid door de menselijke emotie, dus gaat men door die angst vooruitlopen op de conclusies en het luchtruim sluiten om elk risico weg te nemen. Ik zou het niet per se een overdreven beslissing noemen, maar wel een emotionele beslissing.’
Risico’s accepteren
Otte begrijpt de beslissing van de autoriteiten wel, maar bekijkt het rationeel. ‘Als je álle risico’s wil uitsluiten, moet je de Boeing-737 MAX inderdaad uit het luchtruim houden. Maar het leven houdt altijd en overal risico’s in. De straat op gaan, met de auto rijden, fietsen: dat zijn allemaal heel risicovolle dingen. Als je zeker wil zijn dat je niet onder een bus terechtkomt, moet je de hele dag thuisblijven. Maar dat doen we ook niet, want op de grond accepteren we die risico’s gewoon. In de lucht niet.’
We lopen altijd en overal risico’s in het leven, maar op de grond accepteren het gewoon. In de lucht niet.
‘Nochtans zijn de risico’s in de lucht veel kleiner’, aldus de piloot. ‘Er zijn zo’n 37 miljoen vluchten en 4,1 miljard reizigers op een jaar. De kans dat zoiets als dit je overkomt is extréém klein. Je rit naar het vliegveld is nog altijd veel gevaarlijker dan een vlucht. Statistisch gezien is vliegen door deze twee crashes zeker niet gevaarlijker geworden. Al snap ik die emotionele reactie wel. Mensen met angst zien hun vrees bevestigd: “zie je wel, vliegen is wél gevaarlijk”. Het komt groot in de media en de vergelijking met hoeveel mensen er eigenlijk vliegen geraken we volledig kwijt. Ik zou mensen met angst dan ook aanraden te relativeren wat ze lezen en te beseffen hoeveel vliegtuigen elke dag veilig en wel aankomen.’
‘Daarnaast kan kennis vergaren een grote hulp zijn voor mensen met vliegangst. Als je niet weet hoe de luchtvaart werkt, zal je fantasie gaten gaan opvullen en zo je angst voeden. Elk piepje of geurtje dat je niet herkent tijdens een vlucht zal je brein voor jou invullen, waardoor je angst verhoogt. Voel je tijdens de vlucht de angst opkomen, keer dan niet in jezelf. Ga je niet afsluiten van je omgeving, maar praat liever met je reisgenoot of je buurman. Dat is heel moeilijk als je bang bent, maar het helpt. Door te praten ben je niet bezig met je angst.’
Meer tips over hoe je omgaat met vliegangst vind je op de website van Onbezorgd Vliegen.
Lees ook:
