De documentaire ‘Godvergeten’ van twee jaar geleden bracht terecht heel wat teweeg. Met ‘De Nonnen’ komt er een nieuwe reeks over wangedrag binnen de Belgische kerk, dit keer door kloosterzusters. Verschillende slachtoffers doen voor de eerste keer hun verhaal.
Vrouwelijke geestelijken hadden lange tijd veel invloed in België. Nonnen stonden aan het hoofd van weeshuizen, scholen, internaten en moederhuizen. Maar in sommige daarvan gebeurden dingen die het daglicht niet konden verdragen. In de VTM-docureeks ‘De Nonnen’ doen slachtoffers na jarenlang stilzwijgen hun verhaal.
De Nonnen
In de eerste aflevering van de vierdelige reeks getuigen slachtoffers over het geweld en de vernederingen die ze als kind moesten doorstaan in het weeshuis Sint-Vincentius in Zelem, de vakantiekolonie Ster der Zee in Koksijde en het internaat van Sint-Antonius in Aarsele. De terreur van de nonnen leidde volgens sommige getuigen zelfs tot zelfdodingen en andere sterfgevallen.
Zo beschrijft Erik, die als jongetje van zeven jaar in het Sint-Vincentiusklooster verbleef, de zelfdoding van een wanhopige leeftijdsgenoot waarvan hij getuige was. Andere getuigen vertellen dat jongens of meisjes soms zonder enige uitleg verdwenen. ‘Maar die jongens waren bevrijd. Wij zaten daar nog. En wij noemden die meestal de gelukzakken. Die waren er vanaf’, klinkt het bij Erik.
Nu al actie
De verhalen en feiten rond verdwijningen en zelfmoorden laten Erik niet los. Hij vraagt zich af waarom – ondanks aanwijzingen, getuigenissen en zelfs bekentenissen hierover – er nog steeds geen onderzoek is gebeurd naar de ‘verdwenen kinderen van Zelem’. Naar aanleiding van de docureeks is het parket van Limburg intussen een onderzoek gestart, Erik werd als getuige verhoord.
Vreselijke vernederingen
In de instellingen heerste een voortdurende cultuur van fysieke en mentale straffen. Zo ondervond Steve als zesjarige jongetje al snel aan den lijve dat de kinderen in Ster Der Zee hardhandig werden aangepakt. Tijdens zijn eerste avond in de vakantiekolonie werd hij met gebonden stro geslagen: ‘Ik kon niet meer op mijn rug liggen om te slapen.’ Later werd hij drie dagen lang in een kelder opgesloten zonder eten. Ook Gabriël, Walter, Betty en Linda herinneren zich hoe zware lijfstraffen dagelijkse kost waren en hoe ze psychisch vernederd werden.
Maar de jonge kinderen kregen niet alleen lijfstraffen. Een veelvoorkomende en vernederende praktijk van de nonnen was ook om het toiletbezoek van kinderen aan strikte regels te onderwerpen. Kinderen die in bed plasten, werden met hun neus in natte lakens geduwd of moesten met hun matras of natte lakens op hun hoofd de speelplaats rondlopen.
Dat de nonnen met harde hand regeerden, stond haaks op het beeld dat de buitenwereld van ze had. De afgedwongen zwijgcultuur, die vele slachtoffers hun leven lang volhielden, ging dan ook hand in hand met regelrechte censuur. Brieven naar het thuisfront werden herschreven en kinderen mochten thuis niets vertellen over de straffen die ze kregen. Anders werden ze nog zwaarder gestraft.
Aflevering één van ‘De Nonnen’ zie je op dinsdag 23 september om 21u50 bij VTM.
Heb je na het lezen van dit artikel nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.
Lees ook:
