17 december, het zegt jou waarschijnlijk niets, maar toch is het belangrijk om vandaag bij iets stil te staan. Het is namelijk de Internationale Dag tegen Geweld tegen Sekswerkers. Naar aanleiding daarvan keek Payoke vzw, het wettelijke opvangcentrum voor slachtoffer van mensenhandel, naar ‘Red Light’. Dat is een nieuwe fictieve VTM-reeks op Streamz die volgens de vzw nauw aanleunt bij de bikkelharde realiteit.
In de veelbelovende en nu al bekroonde Vlaams-Nederlandse reeks ‘Red Light’ spelen mensenhandel en sekswerk een grote rol. Sekswerkster Sylvia (‘GoT’-actrice Carice van Houten) werkt samen met haar man en pooier Ingmar in een club. Samen met Esther (Halina Reijn), een bekende sopraanzangeres, en politieagente Evi (Maaike Neuville) belandt ze in de gevaarlijke wereld van mensenhandel, sekswerk en uitbuiting tussen Antwerpen en Amsterdam.
De gelijkenissen tussen de fictieve serie en de realiteit zijn volgens Payoke vzw helaas treffend. ‘De verwijzingen naar mensenhandel in “Red Light” kloppen: de meisjes komen legaal het land binnen. Meestal weten ze precies wat ze komen doen, maar zijn vooral hun (werk)omstandigheden erbarmelijk: ze krijgen te maken met fysiek en psychologisch geweld, hun geld wordt afgenomen en ze moeten vaak meer dan 10 klanten per dag afwerken‘, aldus Klaus Vanhoutte, directeur bij de vzw. Hij legt uit waarom het zo belangrijk is om stil te staan bij de Internationale Dag tegen Geweld tegen Sekswerkers.
Manipulatie en psychologische druk
‘Mensenhandel, en dan zeker de seksuele uitbuiting in de prostitutie die eraan gelinkt kan worden, kan niet genoeg in de media vermeld worden. Helaas gebeurt dat vandaag relatief weinig. Terwijl dat het ten eerste een afschuwelijk misdrijf is en ten tweede: het veel meer in onze nabijheid gebeurt dan dat we zelf durven te vermoeden’, aldus Klaus. Payoke vangt slachtoffers van mensenhandel op. De vzw biedt hen een veilig onderkomen en juridische, administratieve, psychologische, medische én financiele ondersteuning. Ongeveer 50 % van die slachtoffers zijn vrouwen, 98 % van hen is slachtoffer van seksuele uitbuiting. Je kan dus stellen dat bijna élk vrouwelijk slachtoffer van mensenhandel in de seksindustrie terechtkomt.
Door de meisjes psychologisch onder druk te zetten, gaan ze uiteindelijk vrijwillig mee en is de pakkans veel kleiner.
Ja, dat is inderdaad even slikken, en al helemaal als je hoort hoe de meesten onder hen behandeld worden. ‘Wij worden op dagelijkse basis geconfronteerd met de meest afschuwelijke verhalen’, vertelt Vanhoutte. ‘Je moet je voorstellen dat je als vrouw zeven dagen aan een stuk tien keer per dag verkracht wordt door minstens één gewelddadige man. Het is bijna onmogelijk om een verkrachting te boven te komen, laat staan honderden.’ Het is trouwens niet alleen de fysieke mishandeling die letterlijk en figuurlijk zware littekens achterlaat. ‘De “Matroesjka”-achtige tijden zijn allang voorbij. Het is niet meer zo dat de meisjes ontvoerd worden om hier onder fysieke dwang in de sekswerleld te belanden. Er is nog altijd sprake van grote hoeveelheden fysiek geweld, maar nu spelen manipulatie en psychologische druk een veel grotere rol.’
Op het rechte pad blijven
‘Door de meisjes psychologisch onder druk te zetten, gaan ze uiteindelijk vrijwillig mee en is de pakkans veel kleiner. In de meeste van die landen hebben jonge meisjes, afgezien van trouwen, geen toekomstperspectief en daar speelt men op in. Ze geloven dat ze hier wél carrière kunnen maken en zelfstandig kunnen zijn, en trappen zo rechtstreeks in de val van malafide pooiers.’ De meesten onder hen weten dus wat hen hier te wachten staat, of dat denken ze toch. Ze nemen vrede met het feit dat ze eerst in de prostitutie moeten werken om geld te verdienen, maar beseffen niet dat ze het zoveelste slachtoffer zullen worden van fysiek en psychologisch geweld in een gedwongen seksindustrie.
Het is bijna onmogelijk om een verkrachting te boven te komen, laat staan honderden.
Uit die wereld ontsnappen is bijzonder moeilijk, maar niet onmogelijk. Alles hangt af van de juiste opvang en begeleiding. ‘Een volledige begeleiding duurt bij ons gemiddeld vijf jaar. Eerst worden de slachtoffers bij ons opgevangen in een anonieme omgeving en leren ze een normaal leven te leiden. Ze leren ‘s nachts te slapen, leggen sociale contacten, nemen voor het eerst het openbaar vervoer, leren Nederlands praten, enzovoort. Daarna begeleiden we hen ook buiten het opvanghuis zodat ze op het recht pad kunnen blijven.’
Sensibiliseren
Gedwongen prostitutie volledig uitroeien is nog lang niet voor morgen, maar het is duidelijk dat heel wat instanties er wél alles aan doen om het een halt toe te roepen, al is ook dat niet zo vanzelfsprekend. ‘Bij elk slachtoffer dat bij ons binnenkomt, wordt er automatisch een onderzoek gestart. Daarom is het ook zo belangrijk om hen te beschermen en in een anonieme omgeving te zetten. Er wordt aan onze bewoners uitdrukkelijk gevraagd om het contact met hun netwerk te verbreken en aan níémand te vertellen waar ze zijn. Bij de volwassenen lukt dat heel goed, maar bij de minderjarigen is dat een iets moeilijkere opdracht. Probeer maar eens aan een 17-jarig Belgisch meisje dat het slachtoffer werd van een loverboy uit te leggen dat ze geen telefonisch contact meer mag hebben met haar vrienden’, aldus Klaus.
Payoke vindt het belangrijk dat er ook buiten de muren van het opvangcentrum aan sensibilisatie wordt gedaan. ‘Bekende prostitutiebuurten zoals die van Gent en Antwerpen worden zeer goed gecontroleerd door de lokale overheid. Ze weten perfect welk meisje in welke vitrine zit en gaan ook meteen in gesprek met nieuwe sekswerkers om te achterhalen of ze niet het slachtoffer zijn van mensenhandel. Omdat de controle daar zo streng is, is de kans dat je te maken krijgt met een effectief slachtoffer van mensenhandel klein. Anderzijds zien we helaas dat nu vooral de online seksindustrie aan het boomen is, en dat is natuurlijk een ander verhaal. Sommige klanten verkiezen meisjes die er zeer jong uitzien. Maar als blijkt dat je seksdiensten koopt van iemand die minderjarig is én onder druk werkt van een mensenhandelaar, dan heb jij een probleem. Wij hebben absoluut geen probleem met iemand die seksuele diensten aankoopt, maar houd je ogen wel open. Signaleer het als je ziet dat iemand misschien wel het slachtoffer van mensenhandel zou kunnen zijn.’
Elke vrijdag is er een nieuwe aflevering te bekijken van ‘Red Light’ op Streamz en Streamz+, de reeks wordt later nog uitgezonden op VTM. Op de website van Payoke kan je actie ondernemen door te doneren of je aan te melden voor vrijwilligerswerk.
Lees ook:
