Wie kermis zegt, denkt meteen aan de flosh, een pak smoutebollen en een ritje op de tonen van de Lambada. Voor tweelingzussen Shari en Jissy (24) komt er veel meer bij kijken. Zij zijn foorkramers in hart en nieren en trekken met hun lunapark de wijde wereld rond.
Shari: ‘Op de ochtend van Sinterklaas, meer dan honderd jaar geleden, vond een familie van marktkramers een vondeling. Ze doopten hem toepasselijk Nicolaas Dageraed. Dat was het begin van zes generaties foorkramers. Zelf besloten mijn tweelingzus en ik op ons zestiende om de middelbare school in Brugge vaarwel te zeggen en in de voetsporen van onze voorvader te treden. Van november tot februari – wanneer de kermis een winterstop houdt – vertoefden we op de kermisschool om de kneepjes van het vak te leren. Lessen zoals bedrijfsbeheer, airbrushing, elektromechanica en verkoop brachten we dan tijdens het kermisseizoen in de praktijk in het lunapark van onze ouders.’
De ervaringen die ik op de kermis opdeed en de mensen die ik hier leerde kennen, hebben me veel wijzer gemaakt dan alle schoolboeken samen.
Jissy: ‘Soms vragen we ons af of we niet beter gestudeerd hadden. Toch heb ik geen spijt van mijn keuze. De ervaringen die ik op de kermis opdeed en de mensen die ik hier leerde kennen, hebben me veel wijzer gemaakt dan alle schoolboeken samen. Ons leven is bovendien één groot feest, want voor ons speelt de kermis zich achter de schermen af. Van ’s middags tot ’s avonds openen we ons kraam, maar na sluitingstijd kruipen we zelden onder de wol. Elke avond trekken we met onze kermisvrienden de stad in, om de voormiddag nadien samen koffie te drinken, te koken en gitaar te spelen in het woonwagenpark.’
Datenight
Jissy: ‘Mijn zus en ik delen een caravan van acht meter. Ik sta er zelf van versteld hoe snel we ons aan die beperkte ruimte hebben aangepast. Alleen een lief mee naar huis nemen, is misschien niet zo evident. Daar houden we ons ook niet echt mee bezig. Kermisfamilies zijn op dat vlak eerder traditioneel ingesteld. Toen ik voor het eerst een vriendje had, mocht die van mijn vader het eerste halfjaar ons huis niet eens binnen. Papa wil ook liever dat we een man vinden op de kermis. Gelukkig heeft hij zich er ondertussen bij neergelegd dat die kans klein is. Zelf trouwde hij met een van de eerste vrouwen die als buitenstaander op de kermis kwam. Mama en papa begrijpen dus wel dat er een leven is buiten de foor.’
Papa wil graag dat we een man vinden op de kermis. Gelukkig heeft hij zich er ondertussen bij neergelegd dat die kans klein is.
Shari: ‘Of we ons hele leven het lunapark zullen uitbaten, is nog de vraag. Hoewel ik soms nadenk over een wereld buiten de kermis en we met onze eigen kledinglijn en winterbar met ijspiste al andere ondernemingen hebben, zit de foor in onze genen en in ons hart. Van kindsbeen af speelden we verstoppertje in de grijpkramen. En als we op vakantie op een kermis belanden, heb ik steevast heimwee naar huis. Het enige waar ik een pesthekel aan heb, is het aankopen en labelen van de prijzen in het lunapark.’
Het is een misvatting dat we mensen in de zak willen zetten. Met elke jetonmachine heb je evenveel kans om te winnen.
Jissy: ‘Mensen zijn ook minder snel tevreden. Ze willen geen gewone knuffelberen of elektronica meer. Alles moet van merken zoals Disney of Samsung zijn. Onze inkomsten zijn daardoor met een derde verminderd. Rijk zullen we er niet meer van worden. Het is een misvatting dat we mensen in de zak willen zetten. Elke jetonmachine wordt dagelijks op dezelfde manier klaargemaakt, met evenveel punten en kansen om te winnen. We kunnen het ons niet permitteren om klanten te duperen. Daar is de concurrentie veel te scherp voor. Op sommige kermissen werken we als één grote familie samen. Dan delen we elkaars punten en sturen we klanten door naar elkaar. Op andere foren gaat het er een pak minder collegiaal aan toe. Dan durven andere kermisfamilies hun park een uur vroeger te openen, komen ze klanten stelen met speciale aanbiedingen of delen ze in de stad foldertjes uit.’
Hard labeur
Shari: ‘Iedere stad heeft zijn eigen charme. Dat maakt van rondtrekken een van de fijnste aspecten van de job. Als we in de winter een maand stilstaan in de tuin van mijn ouders, loop ik al na vijf dagen de muren op. Tja, het lunapark openen voelt niet als werken. Het is gewoon onze way of life. We zijn die lichtjes en jingles zo gewoon dat ik zelfs in volle kermisgekte een jeton kan horen vallen aan de voorkant van de kraam. Als ik ’s nachts in bed kruip en alles plots muisstil is, hoor ik de jackpot in gedachten verder draaien.’
Wanneer er tussendoor een machine in panne valt, moeten we die zelf repareren.
Jissy: ‘Zelf met de jetonbakken spelen, doen we niet. Als je geen punten en prijzen kan winnen, is de lol eraf. Bovendien zouden we er alleen maar meer werk door hebben. We staan nu al vaak van twee uur in de namiddag tot één uur ‘s nachts aan de kassa. Wanneer er tussendoor een machine in panne valt, moeten we die zelf repareren. Na sluitingstijd poetsen we vervolgens elke machine van boven tot onder en moeten we ze weer speelklaar maken. Op de laatste dag breken we af. Dan zeulen we panelen en grijpkranen in grote vrachtwagens. En dat zo’n dertig keer per jaar.’
Ik zou het fijner vinden als onze kinderen eerst gaan studeren of de wijde wereld rondreizen.
Shari: ‘Als we later zelf kinderen hebben, verwachten we niet dat zij ons chaotische leven overnemen. Ik zou het zelfs fijner vinden als ze eerst gaan studeren of de wijde wereld rondreizen. De kermis zal er ook daarna altijd voor hen zijn. Ze zullen altijd kunnen thuiskomen tussen de jetonbakken en de grijpkramen die onze vader van het eerste lampje tot de laatste grijper zelf heeft opgebouwd en die wij met het grootste plezier op volle toeren laten draaien.’
Meer straffe verhalen:
