Een deurwaarder aan de deur krijgen en moeten opdraaien voor schulden die je niet eens zelf hebt gemaakt. Een vreselijke nachtmerrie die werkelijkheid werd voor Alexia.
‘Zeven jaar geleden liep ik hem tegen het lijf bij de broer van mijn beste vriend. En die ontmoeting had duidelijk indruk gemaakt. Amper twee maanden later werden we een koppel. Onze relatie zat goed, dus besloten we na een jaar en twee maanden om te gaan samenwonen. En al snel kwam ook een huwelijk ter sprake. Hij werkte als vrachtwagenchauffeur en ik zat nog op de schoolbanken. Maar dat belette ons niet om grote stappen vooruit te willen zetten in ons leven. Een huurappartement zoeken voor ons twee leek ons weggegooid geld. Dus stapten we naar de bank om een woonkrediet aan te gaan en een eigen huis te kunnen kopen.’
Het leek ons evident om te trouwen in gemeenschap van goederen, maar dat bleek achteraf gezien een domme beslissing.
‘Met zijn voltijds loon en mijn weekendwerk kregen we de bank overtuigd. Op een romantisch huwelijksaanzoek heb ik niet gewacht. We legden gewoon de agenda’s bij elkaar, zochten een dag die ons allebei de meest aantrekkelijke leek, en prikten de datum. Niet lang voor ons huwelijk waren we gaan samenwonen en hadden we samen alle meubels en huisraad gekocht. Daarom leek het ons evident dat we zouden trouwen in gemeenschap van goederen. Onze bezittingen waren toch allemaal van ons twee. Maar dat bleek achteraf gezien een domme beslissing.’
Domme beslissingen
‘Het was niet de enige fout die we maakten. Ons huis kochten we zonder daar lang genoeg over na te denken, en met te weinig kennis van zaken. Met alle gevolgen van dien. Al van de eerste ferme regenbui zorgde de slagregen ervoor dat binnen het water op de muren kwam te staan. Maar omdat we het volle bedrag van de kostprijs van ons huis hadden geleend, bleef er te weinig geld over om meteen grote herstellingswerken te laten uitvoeren. Ik had een beetje spaargeld opzijgezet van het geld dat ik verdiende met mijn weekend- en vakantiewerk, maar het spaarboekje van mijn man was leeg. Van de verschillende huwelijksmogelijkheden die je als koppel binnen de Belgische wet hebt – zoals trouwen met gemeenschap van goederen, trouwen met scheiding van goederen, een huwelijkscontract – waren we niet op de hoogte toen we elkaar een ring om de vinger schoven. We kozen gewoon de in onze ogen meest logische vorm.’
Mijn man bleek een achterstallige belastingschuld te hebben van ruim 4.000 euro, die al drie jaar aansleepte.
‘Een beslissing die al snel de verkeerde bleek te zijn toen de eerste deurwaarder plots voor onze deur stond. Nog nooit in mijn leven had ik te maken gekregen met schuldeisers of een deurwaarder, ik wist dus niet wat mij overkwam en was compleet in shock. Mijn man bleek een achterstallige belastingschuld te hebben van ruim 4.000 euro, die al drie jaar aansleepte. Er waren daarvoor al verschillende aanmaningen gestuurd naar het adres van zijn vader, maar die brieven waren nooit tot bij ons geraakt. De deurwaarder kwam me niet enkel persoonlijk een aanmaning overhandigen, hij noteerde meteen ook heel onze inboedel.’
Het ene lijk na het andere viel uit de kast
‘Niet veel later kreeg ik op mijn werk telefoon van mijn man. Hij vroeg me wat er met ons slot was gebeurd, want hij raakte thuis niet meer binnen. Een nog andere achterstallige schuld van hem had ervoor gezorgd dat de deurwaarder was teruggekeerd, en het slot van ons huis had laten veranderen. En opnieuw was ik niet op de hoogte van de schuld waar het deze keer om draaide. 1600 euro achterstallige betaling bij de telefoonmaatschappij, 400 euro van de watermaatschappij uit de tijd dat mijn man was gaan samenwonen met vrienden en de boel tussen hen compleet was ontploft, en 6000 euro van een auto die in beslag genomen was wegens onverzekerd en niet gekeurd rijden.‘
Ik was ten einde raad, doodsbang om alles te verliezen, en piekerde me kapot over hoe we die schuldenput in hemelsnaam zouden gevuld krijgen.
‘Het ene lijk na het andere viel uit de kast en zorgde ervoor dat we een keer of vijf de deurwaarder over de vloer kregen. Ik was ten einde raad, doodsbang om alles te verliezen, en piekerde me kapot over hoe we die schuldenput in hemelsnaam zouden gevuld krijgen. Daardoor ontbrak het me zelfs aan energie om kwaad te worden op mijn man, voor de miserie waar hij mij had in meegesleurd. Toen we een koppel werden, was mijn man eerlijk geweest over zijn druggebruik in het verleden. Hij drukte me op het hart dat die periode een afgesloten hoofdstuk vormde en dat hij was afgekickt. Maar hij repte met geen woord over de financiële consequenties die zijn verleden had veroorzaakt voor de toekomst. Naïef ging hij ervan uit dat die oude schulden wel zouden verjaren, en alles zonder problemen op zijn pootjes zou terechtkomen.’
In schuldbemiddeling
‘De mooie toekomst die ik me voor ogen hield na mijn studies, viel totaal in duigen. En mijn plan om verder te studeren, werd meteen opgeborgen. Ik zocht zo snel mogelijk voltijds werk. Alles was goed, als het maar geld binnenbracht. Poetsen met dienstencheques, callcentermedewerker… Ik heb van alles en nog wat gedaan. Mijn man sukkelde van de ene interimjob in de andere en had nooit langer dan enkele weken hetzelfde werk. Een situatie die hij op de duur zodanig beu was geworden, dat hij besloot om te stoppen met werken. We hadden het tijdens mijn studies al die tijd gered met één loon. Nu ik voltijds werkte, zouden we er ook wel komen met slechts één inkomen. Een beslissing waar ik totaal niet achter stond, gezien onze financiële situatie. Maar ik kon niets anders doen dan hem zo goed mogelijk proberen te motiveren om opnieuw op zoek te gaan naar werk.’
Toen er plots een brief van de elektriciteitsleverancier in de bus lag met de melding dat er budgetmeters zouden worden geplaatst, was voor mij de maat vol.
‘Negen maanden lang zat hij thuis, zonder job, en moesten we de keuze maken tussen eten kopen of achterstallige facturen betalen. Al snel werden er nieuwe schulden gemaakt. Toen er plots een brief van de elektriciteitsleverancier in de bus lag met de melding dat er budgetmeters zouden worden geplaatst, was voor mij de maat vol. Onze schuldenberg was ondertussen opgelopen tot een bedrag van 167.000 euro. Op het werk raakte ik met een collega aan de praat die een collectieve schuldenregeling had aangevraagd. Ik kreeg de gegevens van haar advocaat en zocht hem op om ook onze schuldenberg te bekijken en een procedure tot collectieve schuldenregeling op te starten. 120.000 euro kon snel worden afgelost als we ons huis zouden verkopen. Maar door de vochtproblemen vonden we geen geïnteresseerde koper. We hebben het na drie jaar uiteindelijk voor 70.000 euro van de hand moeten doen. Er bleef nog 100.000 euro aan schulden over.’
In goede en kwade dagen
‘Verschillende keren heb ik onze relatie in twijfel getrokken. Ik was heel kwaad over de geheimen die hij al die tijd voor mij had gehad, en die hij zelfs toen we over trouwen begonnen te praten, nog altijd niet opbiechtte. Als we niet in gemeenschap van goederen waren getrouwd, was mijn schuldenberg veel kleiner gebleven. Maar dat veranderde voor mij persoonlijk uiteindelijk maar weinig aan de zaak. Ik zou mijn man nooit hebben laten vallen. We hebben elkaar eeuwige trouw beloofd in goede en kwade dagen. En daar blijf ik bij. Misschien ben ik romantisch en naïef? Maar ondanks al onze miserie, ben ik mijn man wel altijd blijven graag zien.’
In onze financiële situatie en de huidige maatschappij waar we vandaag in leven, wilde ik liever geen kindje op de wereld zetten. Maar daar besliste de natuur uiteindelijk anders over.
‘Ondertussen zitten we vier jaar in schuldbemiddeling, we zijn zo goed al alles kwijt gespeeld, maar we proberen ons leven weer op te bouwen. Kinderen leek ons in eerste instantie niet aan ons besteed. In onze financiële situatie en de huidige maatschappij waar we vandaag in leven, wilde ik liever geen kindje op de wereld zetten. Maar daar besliste de natuur uiteindelijk anders over. Drie jaar geleden werd ik compleet onverwacht zwanger. Heel even zat ik in zak en as. Maar toch is het nooit bij me opgekomen om de zwangerschap te onderbreken. Ons gezinnetje is ondertussen uitgebreid met een schat van een dochtertje en daar heb ik nog geen moment spijt van gehad. We moeten vandaag nog altijd de eindjes aan elkaar knopen en hebben geen eigen huis of auto meer. Maar toch doen we er alles aan om onze dochter een zo rijk mogelijk leven te kunnen bieden, op alle vlakken.’
Wanneer draai jij op voor andermans schulden?
Advocaat Peter Lampens: ‘Als erfgenaam kan je aangesproken worden voor de gemaakte schulden van de erflater wanneer je de erfenis aanvaard hebt. Van zodra je één stuk uit de erfenis meeneemt, een schilderijtje bijvoorbeeld, wordt dit beschouwd als officiële aanvaarding van de erfenis en ben je aansprakelijk voor de schulden die bij de erfenis horen. Is er een vermoeden van schuld, dan kan je de erfenis onder voorwaarde van boedelbeschrijving of beneficiair aanvaarden. Er wordt dan eerst een overzicht gemaakt van de baten en schulden in de erfenis. Pas daarna kan je beslissen of je de erfenis al dan niet aanvaardt. Mochten er in deze situatie onverwacht schuldeisers opdagen, dan is de erfgenaam hiervoor niet aansprakelijk, en worden deze schulden betaald voor zover er in de erfenis baten zijn. Staat het vast dat er meer schulden dan baten zijn, dan heb je als erfgenaam het recht om de erfenis te verwerpen. Is de erfgenaam minderjarig dan is een aanvaarding onder voorwaarde van boedelbeschrijving verplicht ’
Schulden binnen het huwelijk
‘Ben je getrouwd, dan wordt het geld en de eigendom in het huwelijk dat van beide echtgenoten is, als het gemeenschappelijk vermogen aanzien. Hiermee moeten de kosten gedragen worden die je samen maakt binnen het huwelijk, bijvoorbeeld de kosten van de woning, de kinderen... Schulden die hierdoor gemaakt worden, zijn gemeenschappelijke schulden: zij kunnen op de beide echtgenoten verhaald worden. Naast de gemeenschappelijke schulden, zijn er ook de eigen schulden: schulden van vóór het huwelijk, schulden uit een erfenis van één echtegenoot, schulden gemaakt voor het eigen vermogen of schulden uit een strafrechtelijke veroordeling. Deze eigen schulden kunnen alleen maar ingevorderd worden bij de echtgenoot die de schulden gemaakt heeft. Maar als de echtgenoot deze schulden niet kan betalen, kunnen schuldeisers wel aanspraak maken op de helft van het gemeenschappelijk vermogen of op het volledige gemeenschappelijk vermogen als daar voordeel uitgetrokken werd. Met een huwelijkscontract kan hier enigszins van afgeweken worden. Maar ook in dat geval kunnen schulden voor het huishouden of de kinderen ingevorderd worden bij beide echtgenoten. Heeft een echtgenoot schulden bij de belasting, dan kunnen deze ingevorderd worden op het gemeenschappelijke vermogen.’
Schulden van familie
‘Tijdens het leven van de schuldenaar kunnen schuldeisers niet aankloppen bij familieleden. Kinderen met ouders die schulden maken, kunnen hiervoor bijvoorbeeld niet aangesproken worden zolang de ouders leven. Pas wanneer de schuldenaar overlijdt, ontstaat er een erfenis, waarop schuldeisers aanspraak kunnen maken. Volstaat het actief van de erfenis niet om de schulden te vereffenen, dan kan de schuldeiser aanspraak maken op het vermogen van de erfgenaam die de erfenis aanvaard heeft. Ben jij erfgenaam, en heb je als mede-erfgenaam een broer of zus met schulden, dan kan jij niet aangesproken worden voor deze schulden. Kinderen kunnen wel aangesproken worden voor een onderhoudsbijdrage voor hun nog levende ouders, die niet in hun eigen onderhoud kunnen voorzien, omdat hun pensioen bijvoorbeeld te laag is daarvoor.’
