Blindengeleidepaarden, hulphonden, therapiepaarden, knuffelkonijnen... Dieren spelen een steeds belangrijkere rol in de zorg voor en bij het welzijn van mensen. Ter gelegenheid van Werelddierendag zetten we deze dieren en hun eigenaars graag in de kijker! Zo vormt Kim (31) samen met haar vriend Antoon (39) een gastgezin voor Urbain, een golden retriever van zes maanden. Hij zal anderhalf jaar bij hen wonen om daarna geplaatst te worden als assistentiehond bij iemand met een motorische beperking of epilepsie.
Kim: ‘Antoon en ik hebben elkaar zeven jaar geleden leren kennen dankzij zijn eerste hulphond Donut, die hij trainde voor vzw Hachiko. Ik was met vriendinnen op een feestje waar een ongelofelijk arrogante kerel rondliep die de hele tijd bij ons kwam staan. Irritant! Maar op die fuif trippelde ook een ongelofelijk schattige bruine labrador rond. En ik, met mijn groot hart voor dieren, heb de hele avond bij die hond op de grond gezeten. Al snel bleek dat Donut, die schattige hond, bij die arrogante kerel hoorde (lacht). Enkele maanden later waren we een koppel.’
Antoon: ‘Ik kwam uit een heel moeilijke periode. Mijn tuinbedrijf was failliet gegaan en mijn relatie was over. Ik had niets meer, alleen nog Donut, de hond die ik trainde. Ik woonde gratis in het huis van mijn nonkel en had die winter overleefd op hout dat ik sprokkelde in een bos en eten dat ik van mijn grootouders kreeg. Wat ik had, schraapte ik bij elkaar om een paar pintjes in mijn stamcafé te gaan drinken. Eigenlijk was ik een clochard met zijn hond (lacht). Maar door Donut te trainen moest ik wel uit mijn zetel komen en bezig blijven. Zij heeft mij door die moeilijke periode gesleurd.’
Blog over hulphond
Kim: ‘Antoon was een fervent blogger. Hij had een wedstrijd uitgeschreven waarmee je een doos grondwitloof kon winnen. De winnares was Daphne, een blogster die schreef over haar hulphond.’
Antoon: ‘Ik ging haar prijs afgeven op haar kot in Leuven. Daar heb ik haar en haar hond voor het eerst ontmoet. Assistentiehonden waren tien jaar geleden nog niet zo bekend, en ik was diep onder de indruk van wat haar hond kon. Toen ik haar ging ophalen in haar studentenhuis, kwam haar hond door het raampje kijken. Hij vroeg toestemming aan Daphne, en toen zij ja knikte, drukte hij op de knop die de deur opende. Indrukwekkend.’
Bruine labradors
Kim: ‘Antoon en Daphne werden dikke vrienden, en dankzij haar raakte hij wegwijs in de wereld van de hulphonden. Daphne zat dan misschien in een rolstoel, ze had een enorm sterk karakter. Zij is degene die beslist heeft dat Antoon een hond zou gaan opvoeden (lacht). Zonder haar was hij er misschien nooit aan begonnen. Maar zij overtuigde hem gelukkig. Hij stelde zich kandidaat als gastgezin en na twee jaar kreeg hij Donut. Niet lang nadat wij elkaar hadden leren kennen, moest hij Donut afgeven aan zijn uiteindelijke baasje. We hebben snel beslist dat we ook samen gastgezin wilden zijn voor Hachiko (de vereniging voor assistentiehonden waarin zij vrijwilliger zijn, red.). Ocho, weer een bruine labrador, werd onze volgende hond. Dat ras heeft een sterk karakter, en bij Hachiko vinden ze blijkbaar dat dat perfect bij Antoon past (lacht).’
Wanneer Donut met pensioen gaat, is hij hier weer van harte welkom.
Moeilijk afscheid
Kim: ‘Ocho is uiteindelijk veel langer bij ons gebleven dan voorzien omdat Stijn, zijn definitieve baasje, een hele tijd ziek is geweest. Het was zo duidelijk dat die twee samen hoorden dat wij Ocho gerust wilden houden tot Stijn er klaar voor was. Zo’n afscheid is moeilijk, natuurlijk. Het is onmogelijk om je niet te hechten aan zo’n beest. Maar uiteindelijk weet je waarom je het doet: een hond opvoeden zodat hij een prachtige rol kan spelen in iemands leven. Al weet ik nu al dat mijn hart zal breken wanneer ik Urbain moet afgeven. Dit is de eerste hond waarvan ik de eerste pleegouder ben. Hij is áltijd bij mij, net omdat ze alles moeten leren: naar de winkel gaan, op de trein zitten… Hem afgeven zal voelen alsof ik mijn linkerarm kwijt ben.’
Hond in werkkleding
Kim: ‘Vanuit de organisatie worden we begeleid om Urbain op te leiden. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat we fout gedrag bestraffen, maar eerder dat we op een positieve manier goed gedrag belonen. Dat is soms best lastig, bijvoorbeeld wanneer je dringend ergens naartoe moet en de hond net dan besluit niet in de auto te willen springen. Of als hij Antoons bloemen vernielt waar die een jaar zo goed voor gezorgd heeft (lacht).’
Antoon: ‘Vroeger waren er specifieke momenten om te trainen, vandaag kan elke situatie een leermoment zijn. Wij werken als freelancers vaak thuis, en dan laten we Urbain bijvoorbeeld een balpen van het ene bureau naar het andere brengen. Tijdens een wandeling checken we altijd waar we eens iets kunnen oefenen met hem. Maar als hij zijn vestje met het opschrift ‘hulphond in training’ draagt, weet hij dat hij echt in werkmodus is en dat hij nog aandachtiger moet zijn.’
Mensen met hun oordeel
Kim: ‘Het moeilijkste aan een hulphond opvoeden vind ik niet hem afgeven, wel het oordeel dat mensen soms over je vellen. Ik heb een blog en Twitteraccount in Urbains naam. Niet zodat wij in de picture komen, wel om aandacht te vragen voor Hachiko, want er zijn altijd gastgezinnen te weinig. De boze berichten die ik al gekregen heb… Er zijn personen die vinden dat we onmensen zijn omdat we hem laten werken. Een hond moet hond kunnen zijn, schrijven ze dan. Dat we hem trauma’s bezorgen omdat we hem eens hebben meegenomen naar een festival. Dat wij dat doen omdat z’n baasje dat later misschien ook wil doen, dat we op elk moment uitkijken of hij wel op zijn gemak is en niet te veel stress heeft en dat we niet midden in het volk gaan staan, is blijkbaar allemaal niet belangrijk. Ze denken dat we die hond mishandelen. Maar als ik dan wil uitleggen hoe het werkt, willen ze niet meer luisteren, want ze hebben hun mening al klaar.’
Het afscheid is zwaar, maar je weet dat je een hond opvoedt zodat hij een prachtige rol kan spelen in andermans leven.
Antoon: ‘Anderzijds zijn er de mensen die het zo schattig vinden dat hij dingen kan. Zij sturen ons berichten als: Hoe voeden we zelf zo’n hond op? Waar kopen we zo’n dier? Tja, zo werkt het ook niet, natuurlijk. Informeer je. Ga naar een erkende organisatie als je echt denkt dat je een hulphond kan gebruiken of als gastgezin aan de slag wil. In principe kan iedereen dat, maar je moet wel een gezonde portie geduld, goesting en engagement hebben. En openheid om je te laten begeleiden, want je moet ermee om kunnen gaan dat je te horen krijgt dat je iets fout aanpakt, geloof me (lacht).’
Kim: ‘We zullen honden blijven opleiden zolang we voldoende tijd en engagement in hen kunnen steken. Als ze na zo’n acht jaar met pensioen gaan, zijn wij immers de eersten die de kans krijgen om hen te adopteren en hen een rustige oude dag te bezorgen. Als dat met Donut gebeurt, is hij hier meer dan welkom. Maar of we daar dan nog een vierde hond bij steken, een puppy dan nog… Dat lijkt me wat veel, maar dat zien we dan wel weer. De beste dingen in het leven komen immers onverwachts (lacht).’
Ook interesse om pleeggezin te zijn? Op www.badf.be, de site van Belgian Assistance Dog Federation, vind je alle organisaties in België die assistentiehonden opleiden.
Vergeet zeker niet de Flair van deze week in huis te halen als je nog meer wil lezen over Werelddierendag. Daarin doen namelijk ook Els (44) en Kimberley (29) hun verhaal. Met haar ezelstal De Mol helpt Els kinderen met een beperking. Kimberley is psychologe en hondengedragstherapeute.
