Je houdt van controle en doet de dingen graag goed, heel goed zelfs. Het kleinste foutje is jouw grootste nachtmerrie. Herkenbaar? Dan ben jij een perfectionist. Lees verder! Dit artikel kan belangrijk zijn voor jou.
Auteur: Tine Trappers
Ilse: 'Het gebeurde op een nacht. Badend in het zweet en snakkend naar adem werd ik wakker. Mijn hart klopte veel te snel, ik had geen gevoel meer in mijn handen, mijn achterhoofd voelde raar aan en ik moest mij concentreren om te blijven ademen. Ik was achtentwintig en wist zeker dat ik zou sterven.
Mijn vriend bracht me onmiddellijk naar het ziekenhuis. Na een paar onderzoeken bleek er lichamelijk niets mis te zijn. De diagnose: hyperventilatie. Toen ik vroeg hoe ik dat had gekregen, antwoordde de dokter: "Waarschijnlijk komt het door verhoogde stress en een drang naar perfectie."
Mijn hart klopte veel te snel, ik had geen gevoel meer in mijn handen, mijn achterhoofd voelde raar aan en ik moest mij concentreren om te blijven ademen. Ik was achtentwintig en wist zeker dat ik zou sterven.
Ik wist niet wat ik hoorde: ik deed de dingen graag goed en had graag alles onder controle, maar ik wist helemaal niet dat dat zo ongezond was. Ik had een boeiende job waarin ik veel energie stopte, een huis dat altijd opgeruimd was en bijna elke avond iets te doen omdat ik geen ‘nee’ durfde te zeggen. Maar was dat dan zo belastend?'
Het verhaal van lezeres Ilse is het verhaal van duizenden andere vrouwen. We willen het allemaal toch zo goed doen: de perfecte werknemer zijn, de perfecte vriendin, de perfecte moeder, de perfecte ‘alles’. Maar is dat nu zo erg? Wat is er mis met een beetje ambitie, met de wil om uit te blinken?
Dokter Anne-Marie Frisque, oprichter van de groepspraktijk Stresslabo: “Met een gezonde dosis perfectionisme is inderdaad niets mis. Veel grote genieën waren perfectionistisch met hun vak bezig. Als Walt Disney niet zoveel tijd en werk aan zijn tekenfilmfiguurtjes had besteed, zouden we al zijn mooie films hebben moeten missen.
Perfectionistisch zijn in één aspect van je leven is niet abnormaal. Het is gezond om te willen uitblinken op je werk, in je huishouden of als leuke vriendin. Ongezond wordt het pas als je altijd en overal perfectionistisch bent. Ik zie mensen in mijn praktijk die alles volgens het boekje willen doen: het huis moet opgeruimd zijn, zij moeten er zelf piekfijn uitzien, de kinderen moeten leuk gekleed zijn, hun carrière moet boeiend zijn... Zij leggen zichzelf zoveel eisen op dat ze nooit meer tot rust kunnen komen.
Perfectionisten hebben meestal ook last van faalangst. Ze kunnen van zichzelf niet aanvaarden dat ze fouten maken en als dat wel gebeurt, vinden ze dat verschrikkelijk. Vaak zijn ze bang om de waardering en affectie van anderen te verliezen als ze een steek laten vallen.”
Ilse: “De diagnose was niet het einde van mijn klachten, maar het begin. Ik ging die week nog werken, tenslotte was ik niet echt ziek. Aan mijn bureau kon ik me moeilijk concentreren en ik voelde me vaak wegdraaien. ’s Nachts sliep ik amper omdat ik panisch was dat ik opnieuw een aanval zou krijgen.
En dat gebeurde ook. Elke nacht rond vier uur werd ik snakkend naar adem wakker. Niets kon mij kalmeren, vaak kon ik zelfs niet opstaan, zo verlamd was ik. Overdag was alles wat ik moest doen me te veel. Toen een klant op een dag bij me klaagde over een foute levering, brak er iets in mij. Ik heb mijn computer uitgezet en ben rustig naar de parking gelopen, maar in mijn auto stortte ik in: huilen, hyperventileren, wanhopig was ik. Ik was helemaal op, kon niet meer.
De volgende dag heb ik me ziek gemeld en ben ik naar mijn huisdokter gegaan. Zij schreef me kalmeringspillen voor en raadde me aan om dringend een psycholoog te raadplegen.”
Dokter Anne-Marie Frisque : “Jarenlang alles perfect willen doen is een enorme -belasting voor je lichaam. Omdat je voortdurend het idee hebt dat je alles móét doen en omdat je bang bent om te falen, is je -lichaam voortdurend in staat van paraatheid, voortdurend gespannen. De hartslag stijgt, de spieren verkrampen en de ademhaling gaat onbewust sneller, waardoor mensen – vaak zonder het zelf te beseffen – gaan hyperventileren en zich angstig voelen.
Omdat het lichaam na een tijdje uitgeput raakt, treden er ook vaak vermoeidheid en depressieve gevoelens op. In het ergste geval steven je af op een burn-out. Stress veroorzaakt ook hoofdpijn, maag- en darmklachten en hoge bloeddruk.”
Ilse: “De kalmeringspillen die mijn dokter me voorschreef, heb ik maar drie dagen genomen. Ik wilde mijn gedachtepatroon veranderen, mijn perfectionisme aanpakken, en met een pilletje alleen zou dat me niet lukken. Het zijn de sessies bij de psycholoog die me erdoor hebben geholpen.
Hij stelde me onmiddellijk gerust: ik was niet gek, had geen verdrongen trauma’s uit het verleden, ik was gewoon op door de stress die ik mezelf aandeed. Alles te goed willen doen had te veel van mijn lichaam gevraagd en daarom blokkeerde het nu. De psycholoog leerde me relaxatietechnieken en deed denkoefeningen met mij om mijn perfectionisme aan te pakken.
Na een maand was mijn angst weg, ik sliep beter en had mezelf beter in de hand. Heel af en toe hyperventileer ik nog, maar ik weet nu dat ik er controle over heb. Ik heb ook geleerd om beter naar de signalen van mijn lichaam te luisteren. Als ik voor een drukke periode sta, zorg ik ervoor dat ik genoeg rust en elke avond ontspanningsoefeningen doe. Ik ben beter, maar blijf alert.”
Dokter Anne-Marie Frisque : “De manier om hyperventilatie en andere stressgerelateerde klachten aan te pakken, is therapie. Niet de terug-naar-je-verledentherapie, maar heel oplossingsgericht: de klachten aanpakken door ontspanningstechnieken te leren en je denkpatroon aan te passen.
Je moet leren aanvaarden dat de wereld niet perfect is en jij dus ook niet. Je kunt pas succes hebben als je ook leert te falen. Ten tweede leer je om je focus te veranderen, om je niet meer te concentreren op wat je fout doet, maar op wat je goed doet. Daar zijn simpele trucs voor, bijvoorbeeld een dagboek bijhouden waarin je elke dag noteert wat goed is gegaan.”
Lees ook:
